اجرای تیرچه بتنی در اسکلت فلزی

اجرای تیرچه بتنی در اسکلت فلزی به عنوان سقف سازه، روشی متداول در ساخت‌وساز است که ترکیبی از مزایای اسکلت فلزی (سرعت اجرا، مقاومت بالا) و سقف تیرچه بتنی (اقتصادی بودن، عایق صوتی و حرارتی بهتر) را ارائه می‌دهد. در ادامه مراحل و نکات کلیدی این فرآیند شرح داده می‌شود:

مراحل اجرای تیرچه بتنی در اسکلت فلزی

1. تهیه نقشه‌ها و محاسبات فنی
   • طراحی سقف بر اساس بارهای مرده، زنده و سایر بارهای واردشده (مطابق مبحث ششم مقررات ملی ایران).
   • تعیین فاصله تیرچه‌ها (معمولاً ۵۰ تا ۷۰ سانتی‌متر) و مشخصات میلگردها و بلوک‌ها.
2. اجرای تیرهای فرعی فلزی (در صورت نیاز)
   • اگر دهانه سقف بزرگ باشد، ممکن است از تیرهای فرعی فلزی بین تیرهای اصلی برای تقسیم بار استفاده شود.
   • تیرهای فرعی با بولت یا جوش به تیرهای اصلی متصل می‌شوند.
3. نصب قالب زیرین (شمع‌بندی)
   • از قالب‌های موقت (شمع‌های فلزی یا چوبی) برای تحمل وزن بتن خیس تا زمان گیرایش استفاده می‌شود.
   • شمع‌ها باید تراز و محکم باشند تا از نشست احتمالی جلوگیری شود.
4. جایگذاری تیرچه‌ها
   • تیرچه‌های پیش‌ساخته بتنی (با میلگردهای کششی و فولاد بالایی) یا تیرچه‌های فلزی (کرومیت) روی تیرهای اصلی یا فرعی نصب می‌شوند.
   • انتهای تیرچه‌ها باید حداقل ۱۰ سانتی‌متر روی تیرهای فلزی تکیه داشته باشد.
5. قراردادن بلوک‌ها
   • بلوک‌های سقفی (پلی‌استایرن، سفالی یا بتنی) بین تیرچه‌ها قرار می‌گیرند تا از اتلاف بتن و کاهش وزن مرده سقف جلوگیری شود.
6. آرماتوربندی اضافی
   • میلگردهای حرارتی عمود بر تیرچه‌ها (معمولاً Φ۶) و میلگردهای منفی روی تیرهای اصلی (برای کنترل ترک‌ها) نصب می‌شوند.
7. بتن‌ریزی
   • بتن با عیار مناسب (معمولاً C20 تا C25) به ضخامت ۵ تا ۱۰ سانتی‌متر روی تیرچه‌ها و بلوک‌ها ریخته می‌شود.
   • استفاده از ویبراتور برای تراکم بتن ضروری است.
8. عمل‌آوری بتن
   • پس از بتن‌ریزی، سطح سقف باید به مدت حداقل ۷ روز مرطوب نگه داشته شود تا از ترک‌خوردگی جلوگیری شود.
9. برداشتن شمع‌ها
   • شمع‌ها پس از رسیدن بتن به مقاومت لازم (معمولاً ۱۴ روز) برداشته می‌شوند.

بیشتر بدانید: اسکلت فلزی ساختمان دو طبقه

نکات فنی مهم

• اتصال تیرچه به تیر فلزی:
  • در اسکلت فلزی، تیرچه‌ها معمولاً روی نبشی یا صفحه نشیمن جوش‌شده به تیر اصلی تکیه می‌کنند.
  • برای جلوگیری از لغزش، می‌توان از خاموت‌های اضافی یا اتصالات مکانیکی استفاده کرد.
• کنترل انحراف تیرهای فلزی:
  • تحت بار بتن خیس، تیرهای فلزی ممکن است خمش موقت داشته باشند؛ لذا محاسبه انحراف مجاز طبق آیین‌نامه ضروری است.
• مزایا:
  • کاهش وزن سقف نسبت به دال بتنی یکپارچه.
  • سرعت اجرای بالاتر نسبت به سقف‌های سنتی.
  • امکان عبور تاسیسات از بین بلوک‌ها.
• معایب:
  • نیاز به دقت در اجرای اتصالات برای جلوگیری از ترک‌خوردگی.
  • محدودیت در دهانه‌های بسیار بزرگ (معمولاً تا ۸ متر).

مطالعه بیشتر

• مبحث نهم مقررات ملی ایران (طرح و اجرای ساختمان‌های بتن‌آرمه).
• مبحث دهم (طرح و اجرای ساختمان‌های فولادی).
• آیین‌نامه ACI 318 برای جزئیات بتن‌ریزی.

بهتر است بدانید: قیمت اسکلت پیچ و مهره

نحوه اتصال تیرچه کرومیت به تیر فلزی

اتصال تیرچه کرومیت به تیر فلزی یکی از مراحل کلیدی در اجرای سقف‌های تیرچه بلوک با اسکلت فلزی است. این اتصال باید به گونه‌ای طراحی و اجرا شود که بتواند بارهای وارد بر سقف (مرده، زنده، زلزله) را به درستی به تیرهای اصلی منتقل کند. در ادامه به روش‌های متداول اتصال و نکات فنی آن می‌پردازیم:

روش‌های اصلی اتصال تیرچه کرومیت به تیر فلزی

1. اتصال با استفاده از نبشی (روش متداول)
   • یک نبشی افقی (معمولاً L50 یا L60) به بال پایینی تیر فلزی جوش داده می‌شود.
   • تیرچه کرومیت روی این نبشی قرار گرفته و از طریق جوش گوشه یا پیچ و مهره به آن متصل می‌گردد.
   • طول نشیمنگاه (تکیه‌گاه) تیرچه روی نبشی باید حداقل 10 سانتی‌متر باشد.

   مزایا:

   • اجرای ساده و سریع.
   • قابلیت تنظیم تراز تیرچه‌ها.
2. اتصال با صفحه نشیمن (صفحه تقویتی)
   • یک صفحه فلزی (ضخامت معمول 10-15 میلی‌متر) به بال پایین تیر فلزی جوش داده می‌شود.
   • تیرچه کرومیت روی صفحه قرار گرفته و با جوش یا پیچ مهار می‌شود.
   • این روش برای بارهای سنگین یا دهانه‌های بزرگ مناسب است.
3. اتصال مستقیم با جوش به تیر فلزی
   • در این روش، بال تحتانی تیرچه کرومیت مستقیماً به بال تیر فلزی جوش داده می‌شود.
   • نیاز به دقت بالا در جوشکاری دارد تا از تمرکز تنش جلوگیری شود.
4. اتصال با استفاده از براکت (کنسول)
   • برای مواردی که تیرچه‌ها در ارتفاع متفاوتی نسبت به تیر فلزی قرار می‌گیرند، از براکت‌های فلزی استفاده می‌شود.

بیشتر بدانید: سوله سازی اصفهان

نکات فنی و اجرایی

1. حداقل طول تکیه‌گاه:
   • طبق مقررات ملی ایران (مبحث 9 و 10)، طول تکیه‌گاه تیرچه کرومیت روی تیر فلزی نباید از 7 سانتی‌متر کمتر باشد (معمولاً 10-15 سانتی‌متر توصیه می‌شود).
2. جوشکاری اتصال:
   • جوش باید توسط جوشکار ماهر و با الکترود مناسب (مثلاً E7018) انجام شود.
   • از جوش مداوم (نه نقطه‌ای) برای اطمینان از انتقال بار یکنواخت استفاده شود.
3. تراز کردن تیرچه‌ها:
   • قبل از بتن‌ریزی، تراز بودن تیرچه‌ها در تمام نقاط کنترل شود تا از ایجاد سقف ناهموار جلوگیری گردد.
4. میلگردهای منفی:
   • در محل اتصال تیرچه به تیر فلزی، میلگردهای منفی (معمولاً 2Φ12) برای کنترل ترک‌های احتمالی نصب شوند.
5. بلوک‌گذاری و بتن‌ریزی:
   • پس از اتصال تیرچه‌ها، بلوک‌ها (پلی‌استایرن، سفالی یا بتنی) بین تیرچه‌ها قرار می‌گیرند.
   • بتن پوششی (حداقل 5 سانتی‌متر) روی تیرچه‌ها ریخته می‌شود.

بیشتر بدانید:ساخت سوله در اصفهان

مشخصات فنی تیرچه کرومیت

• اجزاء تیرچه کرومیت:
  • بال فوقانی: میلگرد ساده یا آجدار (معمولاً Φ10 تا Φ16).
  • بال تحتانی: تسمه فولادی (عرض 50-100 میلی‌متر، ضخامت 3-5 میلی‌متر).
  • جان: میلگرد خاموت (معمولاً Φ6) با فاصله 15-25 سانتی‌متر.
• دهانه مجاز:
  • حداکثر دهانه قابل پوشش با تیرچه کرومیت معمولاً 8 متر است (برای دهانه‌های بیشتر نیاز به تیرهای میانی یا پیش‌تنیدگی است).

مزایای استفاده از تیرچه کرومیت در اسکلت فلزی

1. سبکی نسبت به دال بتنی یکپارچه.
2. سرعت اجرای بالا به دلیل پیش‌ساخته بودن تیرچه‌ها.
3. کاهش مصرف بتن و در نتیجه اقتصادی‌تر بودن.
4. قابلیت عبور تاسیسات از بین بلوک‌ها.

بیشتر بدانید: سوله سازی تهران

مطالعه بیشتر

• مبحث نهم مقررات ملی ایران (طرح و اجرای ساختمان‌های بتن‌آرمه).
• مبحث دهم (طرح و اجرای ساختمان‌های فولادی).
• استاندارد AWS D1.1 برای جوشکاری اتصالات فولادی.

نحوه اتصال تیرچه کرومیت به تیر بتنی

اتصال تیرچه کرومیت به تیر بتنی یکی از مراحل مهم در اجرای سقف‌های تیرچه بلوک است که نیاز به دقت فنی و رعایت اصول سازه‌ای دارد. در ادامه به روش‌های اتصال، نکات اجرایی و مشخصات فنی این اتصال می‌پردازیم:

روش‌های اصلی اتصال تیرچه کرومیت به تیر بتنی

1. اتصال با استفاده از میلگردهای انتظار (متدوال‌ترین روش)
   • میلگردهای U شکل (معمولاً از نوع آجدار با سایز 10 تا 16 میلی‌متر) قبل از بتن‌ریزی تیر بتنی، در محل تکیه‌گاه تیرچه‌ها کار گذاشته می‌شوند.
   • این میلگردها به صورت عمودی از تیر بتنی خارج شده و پس از قرارگیری تیرچه کرومیت، به بال تحتانی تیرچه (تسمه فولادی) جوش یا با خاموت مهار می‌شوند.
   • طول میلگرد انتظار باید حداقل 30 برابر قطر میلگرد (مثلاً برای میلگرد 12 میلی‌متر، حداقل 36 سانتی‌متر) باشد.
2. اتصال با صفحه فلزی جاسازی شده (Embedded Plate)
   • یک صفحه فلزی (ضخامت 10-15 میلی‌متر) در زمان بتن‌ریزی تیر بتنی در محل تکیه‌گاه تیرچه‌ها جاسازی می‌شود.
   • پس از گیرایش بتن، تیرچه کرومیت با جوش به این صفحه متصل می‌گردد.
3. اتصال با بولت‌های شیمیایی یا مکانیکی
   • در مواردی که میلگردهای انتظار وجود ندارد، از بولت‌های پس‌کشیده (مکانیکی یا شیمیایی) برای اتصال تیرچه به تیر بتنی استفاده می‌شود.
   • این روش نیاز به آزمایش بارگذاری برای اطمینان از مقاومت اتصال دارد.

بیشتر بدانید: اسکلت فلزی پیچ و مهره ای

نکات اجرایی و فنی

1. حداقل طول تکیه‌گاه:
   • طبق مبحث نهم مقررات ملی ایران، طول تکیه‌گاه تیرچه روی تیر بتنی باید حداقل 7 سانتی‌متر باشد (توصیه عملی: 10-15 سانتی‌متر).
2. میلگردهای منفی:
   • در محل اتصال تیرچه به تیر بتنی، میلگردهای منفی (معمولاً 2Φ12) به صورت عمود بر تیرچه نصب شوند تا از ترک‌خوردگی جلوگیری شود.
3. تراز کردن تیرچه‌ها:
   • قبل از بتن‌ریزی، تیرچه‌ها باید با شاقول و تراز کنترل شوند تا از انحراف سقف جلوگیری گردد.
4. بتن پوششی (لانه زنبوری):
   • پس از نصب تیرچه‌ها و بلوک‌ها، یک لایه بتن با عیار حداقل C20 و ضخامت 5-7 سانتی‌متر روی تیرچه‌ها ریخته می‌شود.
5. عمل‌آوری بتن:
   • سطح بتن باید به مدت حداقل 7 روز مرطوب نگه داشته شود.

مشخصات تیرچه کرومیت مناسب برای اتصال به تیر بتنی

• بال تحتانی: تسمه فولادی با عرض 50-100 میلی‌متر و ضخامت 3-5 میلی‌متر.
• بال فوقانی: میلگرد آجدار (معمولاً Φ10 تا Φ16).
• جان: خاموت‌های بسته با فاصله 15-25 سانتی‌متر (معمولاً Φ6).

مزایای استفاده از تیرچه کرومیت در سقف بتنی

• سبکی نسبت به دال یکپارچه.
• کاهش مصرف بتن و قالب‌بندی.
• سرعت اجرای بالا.
• قابلیت عبور تاسیسات از میان بلوک‌ها.

مطالعه بیشتر

• مبحث نهم مقررات ملی ایران (طرح و اجرای ساختمان‌های بتن‌آرمه).
• آیین‌نامه ACI 318 برای جزئیات اتصالات.

بیشتر بدانید:اسکلت فلزی پیش ساخته

دتایل نحوه اتصال تیرچه بتنی به تیر فلزی

اتصال تیرچه بتنی به تیر فلزی یکی از موارد مهم در سازه‌های ترکیبی (مختلط) است و باید هم از نظر سازه‌ای (انتقال بار) و هم از نظر اجرایی (سهولت اجرا، دوام، جلوگیری از خوردگی و ترک) به‌خوبی طراحی و اجرا شود. در ادامه جزئیات (دتایل) رایج برای این نوع اتصال را توضیح می‌دهم:

✅ روش‌های رایج اتصال تیرچه بتنی به تیر فلزی

1. نشستن تیرچه روی بال پایینی تیر I شکل

• توضیح: در این حالت تیرچه روی بال پایین تیر فلزی (معمولاً IPE یا INP) قرار می‌گیرد.

• دتایل اجرایی:

  • تیرچه معمولاً در تراز پایین‌تر از بال فوقانی تیر اصلی قرار دارد.

  • برای انتقال بار، گاهی از ورق نشیمن (plate seat) استفاده می‌شود.

  • بین انتهای تیرچه و جان تیر فلزی، میلگرد انتظار یا قلاب‌هایی در نظر گرفته می‌شود.

  • معمولاً یک قالب یا تخته برای مهار بتن در محل اتصال نصب می‌شود.

2. استفاده از ورق جانبی (کف‌پوش یا نشیمن تیرچه)

• توضیح: ورقی به جان تیر فلزی جوش داده می‌شود تا تیرچه روی آن قرار گیرد.

• دتایل اجرایی:

  • ورق نشیمن (Seat Plate) به جان تیر فلزی جوش داده می‌شود.

  • در برخی موارد، ورق تقویتی در بالا نیز قرار می‌گیرد تا گیر مکانیکی ایجاد شود.

  • میلگردهای عرضی و طولی از درون این ناحیه عبور داده شده و در بتن گیر می‌کنند.

بیشتر بدانید: سوله های صنعتی

3. قرارگیری داخل جان تیر (در صورت امکان)

• توضیح: اگر تیر فلزی عمق زیادی دارد، تیرچه می‌تواند بخشی از آن را قطع کرده و در داخل آن بنشیند (در اسکلت سنگین‌تر).

• دتایل اجرایی:

  • قسمتی از جان تیر بریده می‌شود.

  • تیرچه در آن قسمت قرار می‌گیرد.

  • اطراف آن با بتن یا ورق پر می‌شود.

  • آرماتورهای تیرچه باید به‌خوبی مهار شوند.

⚠️ نکات مهم اجرایی و طراحی

• جلوگیری از خوردگی: درزها و تماس فلز-بتن باید با ضدزنگ یا گروت اپوکسی پر شوند.

• اتصال مکانیکی: گاهی استفاده از قلاب یا میلگردهای خم شده برای گیر بیشتر لازم است.

• کنترل خیز و نشست: توجه به خیز تیر فلزی در اثر بار مرده و زنده.

• نصب بلوک‌ها: دقت در قرارگیری بلوک‌ها و فاصله مناسب از تیر فلزی برای بتن‌ریزی کامل

بیشتر بدانید: ساخت اسکلت فلزی در شیراز

دتایل اتصال تیرچه بتنی به تیر فلزی در تیرریزی شطرنجی

اتصال تیرچه بتنی به تیر فلزی در سیستم تیرریزی شطرنجی (یا شبکه‌ای) کمی پیچیده‌تر از حالت ساده است، چون در این نوع تیرریزی، تیرهای فرعی و اصلی به‌صورت متقاطع اجرا می‌شن و در نتیجه محل تقاطع تیرچه‌ها با تیرهای فولادی باید دقیق طراحی بشه تا از لحاظ:

• انتقال بار صحیح،

• جلوگیری از ترک‌خوردگی بتن،

• اجراپذیری خوب، بتونه عملکرد مناسبی داشته باشه.

✅ دتایل اجرایی تیرچه بتنی روی تیر فلزی در سیستم تیرریزی شطرنجی

📌 حالت رایج: تیرچه روی ورق نشیمن جوش‌شده به تیر فلزی

در این حالت، تیرچه به‌صورت ساده روی ورق نشیمن قرار می‌گیره که خودش به جان تیر فلزی جوش شده. این روش هم ساده‌تر اجرا میشه و هم از لحاظ ساختاری قابل اعتماد هست.

✍️ اجزای دتایل:

1. تیر فلزی (IPE یا H یا باکس): تیرهای اصلی شطرنجی.

2. ورق نشیمن (Seat Plate): با ضخامت حداقل ۶ الی ۸ میلی‌متر، به جان تیر فلزی جوش داده می‌شه.

3. تیرچه بتنی: دارای میلگردهای تحتانی خم شده به شکل قلاب، برای گیرش داخل بتن.

4. ورق تقویتی بالا (در صورت نیاز): گاهی برای ایجاد گیر مکانیکی بیشتر، یک ورق مهار بالا هم لحاظ می‌شه.

5. خاموت‌های نهایی تیرچه: در محل اتصال، فشرده‌تر بسته می‌شن.

6. بلوک سقفی یا فوم: با فاصله مناسب از تیر فلزی برای بتن‌ریزی راحت‌تر.

7. نازک‌کاری (در صورت نیاز): برای تراز کردن سطح زیر سقف.

بیشتر بدانید: سوله سازی در نجف آباد

⚠️ نکات طراحی در تیرریزی شطرنجی:

• تداخل تیرچه‌ها: در محل تلاقی تیرهای شطرنجی، باید تیرچه‌ها طوری چیده بشن که فضای کافی برای قرارگیری و مهار داشته باشن.

• جوشکاری ورق نشیمن: باید در کارگاه انجام بشه و کنترل کیفیت خوبی داشته باشه.

• درز انقطاع بتن: برای جلوگیری از ترک، درز یا نوار قطع بتن در محل اتصال تعبیه می‌شه.

• ممانعت از تماس مستقیم بتن با فلز: برای جلوگیری از زنگ‌زدگی، بهتره از پوشش ضدزنگ یا نوار عایق استفاده بشه.

دتایل نحوه اتصال تیرچه بتنی به تیر فلزی کناری

اتصال تیرچه بتنی به تیر فلزی کناری (مثلاً تیرهای کناری یا پیرامونی ساختمان) از نظر اجرایی خیلی مهمه، چون اینجا برخلاف تیرهای میانی، تیرچه معمولاً تکیه‌گاه در یک سمت داره و به‌خاطر مرز بودن، باید به‌طور خاصی مهار بشه تا بتن‌ریزی، انتقال بار و زیبایی کار تضمین بشه.

بیشتر بدانید: اسکلت فلزی در کرمان

✅ دتایل رایج اتصال تیرچه بتنی به تیر فلزی کناری:

📌 روش ۱: تیرچه روی ورق نشیمن جوش‌شده به جان تیر فلزی کناری

اجزا:

1. تیر فلزی کناری (معمولاً IPE یا IPB): به صورت لبه‌ای قرار دارد.

2. ورق نشیمن (Seat Plate):

   • ضخامت: حدود 6 تا 10 میلی‌متر.

   • جوش‌شده به جان تیر فلزی در تراز پایین تیرچه.

3. تیرچه بتنی: معمولاً با آرماتورهای خم‌شده یا قلاب‌دار در انتها برای گیرش.

4. قالب جانبی یا برگشت بتن: برای جلوگیری از ریزش بتن از کنار، قالب‌بندی یا دیوارک بند (stop-end) انجام می‌شه.

5. پوشش ضدزنگ برای تیر فلزی: چون تماس بتن با تیر کناری زیاده.

6. آرماتور انتظار یا قلابی: بعضی وقتا از میلگردهایی استفاده می‌شه که به جان تیر فلزی جوش داده می‌شن تا تیرچه رو مهار کنن.

📌 روش ۲: قرارگیری تیرچه داخل دهانه U شکل ساخته‌شده از ورق‌ها

• دو ورق (زیر و جانبی) به تیر فلزی جوش داده می‌شن و فضایی به شکل U درست می‌کنن.

• تیرچه در داخل این فضای U قرار می‌گیره و با بتن‌ریزی در محل مهار می‌شه.

• مناسب برای تیرچه‌هایی که در لبه بیرونی سقف قرار دارن و نیاز به مهار جانبی دارن.

بیشتر بدانید: اسکلت فلزی در یزد

⚠️ نکات اجرایی:

• بتن‌ریزی کامل اطراف تیرچه: فضای کافی در کناره‌ها برای عبور بتن در نظر گرفته بشه.

• خوردگی تیر فلزی: حتماً ضدزنگ بشه یا از غلاف پلاستیکی بین تیر و بتن استفاده بشه.

• مهار حرارتی: در گوشه‌ها، ترک‌های حرارتی شایع‌ترن، بهتره آرماتورهای حرارتی در دال تقویت بشن.

• قالب‌بندی در کناره: دقت بشه که قالب محکم باشه چون فشار بتن در کناره بیشتره.

بهتر است بدانید: اجرای اسکلت فلزی ساختمان