اجرای سقف تیرچه بلوک در اسکلت فلزی یکی از روش‌های متداول در ساخت‌وساز است که ترکیبی از مزایای اسکلت فلزی و سیستم تیرچه بلوک را ارائه می‌دهد. در ادامه مراحل اجرای این نوع سقف به‌صورت گام‌به‌گام توضیح داده شده است:
مراحل اجرای سقف تیرچه بلوک در اسکلت فلزی
۱. آماده‌سازی و طراحی
- محاسبات سازه‌ای: تعیین فاصله تیرهای فرعی فلزی (معمولاً بین ۳ تا ۵ متر) و انتخاب پروفیل مناسب (مانند ناودانی، تیرآهن یا قوطی) بر اساس بارهای مرده و زنده.
- تهیه نقشه اجرایی: مشخص کردن محل قرارگیری تیرچه‌ها، بلوک‌ها، میلگردهای حرارتی و کلافهای افقی.
۲. نصب تیرهای فرعی فلزی
- تیرهای فرعی (پروفیل‌های فلزی) به‌صورت موازی و با فاصله مشخص (معمولاً ۵۰ تا ۷۰ سانتی‌متر) روی تیرهای اصلی اسکلت فلزی جوش یا بولت می‌شوند.
- از نبشی یا ناودانی برای اتصال تیرچه‌ها به تیرهای فرعی استفاده می‌شود.
۳. قرار دادن بلوک‌ها
- بلوک‌های سقفی (معمولاً از جنس سفال، پلی‌استایرن یا بتن سبک) بین تیرچه‌ها قرار می‌گیرند.
- بلوک‌ها باید به‌صورت یکنواخت و بدون فاصله چیده شوند تا از ریزش بتن جلوگیری شود.
۴. نصب تیرچه‌ها
- تیرچه‌ها (پیش‌ساخته یا درجا) شامل میلگردهای کششی و فشاری هستند که روی تیرهای فرعی فلزی نصب می‌شوند.
- در سیستم تیرچه بلوک فلزی، از پروفیل‌های سبک مانند ناودانی یا میلگردهای فوقانی استفاده می‌شود.
۵. اجرای کلافهای افقی و میلگردهای حرارتی
- میلگردهای حرارتی (معمولاً به قطر ۶ یا ۸ میلی‌متر) به‌صورت شبکه‌ای روی بلوک‌ها و عمود بر تیرچه‌ها قرار می‌گیرند.
- کلافهای افقی (میلگردهای عرضی) برای اتصال تیرچه‌ها و افزایش یکپارچگی سقف استفاده می‌شوند.
۶. بتن‌ریزی سقف
- بتن با عیار مناسب (معمولاً C20 یا C25) به ضخامت ۵ تا ۱۰ سانتی‌متر روی سقف ریخته می‌شود.
- بتن باید به‌صورت یکنواخت و با ویبره مناسب اجرا شود تا هوای داخل آن خارج شود.
۷. عمل‌آوری بتن
- پس از بتن‌ریزی، سطح سقف باید به مدت ۷ روز با پوشش نایلونی یا آبپاشی مرطوب نگه داشته شود تا از ترک‌خوردگی جلوگیری شود.
۸. باز کردن قالب‌ها
- پس از رسیدن مقاومت بتن به حداقل ۷۰ درصد (معمولاً پس از ۷ تا ۱۰ روز)، قالب‌های موقت زیر سقف باز می‌شوند.
بیشتر بدانید: شرکت اسکلت فلزی
مزایای سقف تیرچه بلوک در اسکلت فلزی
- سبکی: کاهش بار مرده سازه.
- سرعت اجرا: نصب سریع‌تر نسبت به سقف‌های بتنی سنتی.
- عایق‌بندی: عایق حرارتی و صوتی مناسب (به‌ویژه با بلوک‌های پلی‌استایرن).
- اقتصادی: صرفه‌جویی در مصرف بتن و فولاد.
نکات فنی مهم
- فاصله تیرچه‌ها باید متناسب با بارگذاری و نوع بلوک انتخاب شود.
- اتصال تیرچه‌ها به تیرهای فلزی باید با جوش یا اتصالات مکانیکی مطمئن انجام شود.
- در مناطق زلزله‌خیز، استفاده از میلگردهای مهاربندی و کلافهای افقی الزامی است.
مزایای اجرای تیرچه های بتنی در اسکلت فلزی
اجرای تیرچه‌های بتنی در اسکلت فلزی (به جای تیرچه‌های فلزی یا سیستم‌های دیگر) مزایای قابل توجهی دارد که آن را به گزینه‌ای محبوب در سازه‌های فلزی تبدیل کرده است. در ادامه، مهم‌ترین مزایای این سیستم را بررسی می‌کنیم:
۱. کاهش وزن مرده سقف نسبت به دال بتنی یکپارچه
- تیرچه‌های بتنی پیش‌ساخته همراه با بلوک‌های سبک (سفالی، پلی‌استایرن یا بتن سبک) وزن کمتری نسبت به دال بتنی یکپارچه دارند.
- این کاهش وزن، بار وارد بر اسکلت فلزی را کم می‌کند و باعث صرفه‌جویی در مصرف فولاد در ستون‌ها و فونداسیون می‌شود.
بهتر است بدانید: اسکلت فلزی پیچ و مهره اصفهان
۲. سرعت اجرای بالا
- تیرچه‌های بتنی به‌صورت پیش‌ساخته تولید می‌شوند و نیازی به قالب‌بندی گسترده ندارند.
- نصب آن‌ها روی تیرهای فرعی فلزی سریع است و زمان بتن‌ریزی را کاهش می‌دهد.
- این ویژگی برای پروژه‌های با زمان محدود (مانند ساختمان‌های تجاری و مسکونی انبوه) بسیار مناسب است.
۳. یکپارچگی بهتر با اسکلت فلزی
- تیرچه‌های بتنی معمولاً با میلگردهای انتظار یا اتصالات جوشی به تیرهای فلزی متصل می‌شوند.
- پس از بتن‌ریزی نهایی، سقف به‌صورت نیمه‌پیش‌ساخته یکپارچه عمل می‌کند و رفتار دیافراگمی بهتری در برابر نیروهای جانبی (مثل زلزله) دارد.
۴. مقاومت خوب در برابر آتش‌سوزی
- بتن موجود در تیرچه‌ها نسبت به تیرچه‌های تمام‌فلزی، مقاومت بیشتری در برابر حرارت و آتش دارد.
- این ویژگی باعث می‌شود سقف در شرایط اضطراری، زمان بیشتری برای تخلیه ساکنان فراهم کند.
۵. عایق‌بندی حرارتی و صوتی مناسب
- بلوک‌های توخالی (مانند سفال یا یونولیت) که بین تیرچه‌ها قرار می‌گیرند، به عنوان عایق حرارتی و صوتی عمل می‌کنند.
- این ویژگی در مقایسه با سقف‌های تمام‌فلزی یا دال‌های بتنی یکپارچه برتری دارد.
۶. اقتصادی بودن
- با کاهش مصرف بتن و فولاد، هزینه اجرا نسبت به دال یکپارچه کمتر می‌شود.
- نیاز به قالب‌بندی کم و نیروی کار نسبتاً کمتر، از دیگر عوامل کاهش هزینه است.
بیشتر بدانید: اسکلت فلزی پیش ساخته
۷. انعطاف‌پذیری در طراحی معماری
- امکان ایجاد دهانه‌های نسبتاً بلند (تا حدود ۸ متر با تقویت مناسب) وجود دارد.
- به‌راحتی می‌توان بازشوهایی مانند آسانسور، نورگیر و کانال‌ها را در آن تعبیه کرد.
۸. مقاومت در برابر ترک‌خوردگی
- به دلیل پیش‌ساخته بودن تیرچه‌ها و استفاده از بتن پوششی (درجا)، ترک‌های ناشی از جمع‌شدگی بتن کمتر از دال‌های یکپارچه است.
۹. کاهش ارتعاشات و لرزش
- تیرچه‌های بتنی نسبت به تیرچه‌های فلزی، سختی بیشتری دارند و ارتعاشات ناشی از تردد یا بارهای متحرک را بهتر جذب می‌کنند.
۱۰. سازگاری با سیستم‌های تاسیساتی
- به‌راحتی می‌توان لوله‌های تاسیساتی (برق، مکانیکال، …) را از داخل بلوک‌ها یا فضای زیر تیرچه عبور داد.
بهتر است بدانید: کارخانه ساخت اسکلت فلزی در اصفهان
جمع‌بندی نهایی
✅ مزایای اصلی:
- سبکی + سرعت اجرا + اقتصادی بودن
- مقاومت در برابر آتش + عایق‌بندی مناسب
- یکپارچگی بهتر با اسکلت فلزی
❌ معایب احتمالی:
- نیاز به دقت در اجرای اتصالات تیرچه به تیرهای فلزی
- محدودیت در دهانه‌های خیلی بلند (نیاز به تیرهای کمکی یا پیش‌تنیدگی)
نحوه اتصال تیرچه بتنی به تیر فلزی
اتصال تیرچه‌های بتنی به تیرهای فلزی یکی از مراحل کلیدی در اجرای سقف تیرچه بلوک در اسکلت فلزی است که باید با دقت انجام شود تا یکپارچگی و مقاومت سقف حفظ گردد. در ادامه، روش‌های متداول اتصال تیرچه بتنی به تیر فلزی را به صورت گام‌به‌گام توضیح می‌دهم:
۱. روش اتصال با میلگرد انتظار (میلگرد U شکل یا لنگر)
این روش متداول‌ترین روش اتصال تیرچه بتنی به تیر فلزی است.
مراحل اجرا:
- آماده‌سازی میلگرد انتظار:
- میلگردهای U شکل (معمولاً از نوع A3 با قطر ۱۰ تا ۱۴ میلی‌متر) به طول حدود ۳۰ تا ۵۰ سانتی‌متر خم می‌شوند.
- این میلگردها از قبل روی بال تحتانی تیر فلزی جوش می‌شوند یا از داخل سوراخ‌های پیش‌بینی شده در تیر فلزی عبور داده می‌شوند.
- قرار دادن تیرچه روی میلگرد انتظار:
- تیرچه بتنی به گونه‌ای روی میلگردهای انتظار قرار می‌گیرد که میلگردهای کششی تیرچه (معمولاً ۲ یا ۳ میلگرد پایین تیرچه) داخل خم میلگرد U قرار بگیرند.
- جوشکاری یا بستن میلگردها:
- میلگردهای تیرچه به میلگردهای انتظار با جوش نقطهای یا بستن با سیم آرماتوربندی متصل می‌شوند.
- بتن پوششی (درجا):
- پس از نصب تیرچه و بلوک‌ها، بتن ریزی انجام می‌شود و میلگردهای انتظار به صورت کامل در بتن پوششی مدفون می‌شوند.
بهتر است بدانید: اجرای سازه های فلزی
مزایا:
- اتصال ساده و سریع
- مقاومت خوب در برابر بارهای عمودی و جانبی
معایب:
- نیاز به دقت در جوشکاری میلگردهای انتظار
۲. روش اتصال با صفحه فلزی (بیس پلیت)
در این روش از یک صفحه فلزی برای اتصال تیرچه به تیر فلزی استفاده می‌شود.
مراحل اجرا:
- نصب صفحه اتصال:
- یک صفحه فلزی (بیس پلیت) به عرض ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر و ضخامت ۸ تا ۱۲ میلی‌متر به بال تحتانی تیر فلزی جوش داده می‌شود.
- این صفحه دارای سوراخ‌هایی برای عبور میلگردهای تیرچه است.
- عبور میلگردهای تیرچه از صفحه:
- میلگردهای کششی تیرچه از سوراخ‌های صفحه عبور داده شده و با مهره یا جوش ثابت می‌شوند.
- بتن ریزی نهایی:
- پس از قرارگیری تیرچه و بلوک‌ها، بتن ریزی انجام می‌شود و صفحه فلزی در بتن پوششی قرار می‌گیرد.
بهتر است بدانید: قیمت سوله سازی
مزایا:
- مقاومت بالاتر در برابر بارهای کششی
- مناسب برای دهانه‌های بلندتر
معایب:
- هزینه بیشتر نسبت به روش میلگرد انتظار
۳. روش اتصال با نبشی یا ناودانی
در این روش از پروفیل‌های فلزی مانند نبشی یا ناودانی برای نگهداری تیرچه‌ها استفاده می‌شود.
مراحل اجرا:
- نصب نبشی/ناودانی روی تیر فلزی:
- یک نبشی یا ناودانی به طول تیر فلزی به بال تحتانی تیر جوش داده می‌شود.
- تیرچه‌های بتنی داخل این نبشی قرار می‌گیرند.
- ثابت‌کردن تیرچه:
- تیرچه با جوش یا بستن میلگردها به نبشی متصل می‌شود.
- بتن ریزی:
- پس از نصب، بتن پوششی ریخته می‌شود.
مزایا:
- سرعت اجرای بالا
- مناسب برای تیرچه‌های سنگین
معایب:
- نیاز به جوشکاری دقیق
بهتر است بدانید: سوله سازی در نجف آباد
۴. روش اتصال با بولت (اتصال مکانیکی)
در این روش از اتصالات مکانیکی مانند بولت و پیچ برای اتصال تیرچه به تیر فلزی استفاده می‌شود.
مراحل اجرا:
- سوراخکاری تیر فلزی:
- روی بال تحتانی تیر فلزی سوراخ‌هایی ایجاد می‌شود.
- استفاده از بولت و صفحه اتصال:
- میلگردهای تیرچه با بولت به تیر فلزی متصل می‌شوند.
- بتن ریزی:
- پس از نصب، بتن ریزی انجام می‌شود.
مزایا:
- عدم نیاز به جوشکاری
- قابلیت بازکردن اتصال در صورت نیاز
معایب:
- زمان‌بر بودن نسبت به روش‌های دیگر
نکات کلیدی در اتصال تیرچه بتنی به تیر فلزی
✅ میلگردهای انتظار باید حداقل ۳۰ سانتی‌متر داخل بتن پوششی قرار بگیرند.
✅ جوش اتصالات باید توسط بازرس کنترل شود.
✅ در مناطق زلزله‌خیز، از کلافهای افقی و میلگردهای تقویتی بیشتر استفاده شود.
✅ فاصله تیرچه‌ها معمولاً بین ۵۰ تا ۷۰ سانتی‌متر در نظر گرفته می‌شود.
جمع‌بندی بهترین روش اتصال
- برای سازه‌های معمولی: روش میلگرد انتظار (U شکل) به دلیل سادگی و اقتصادی بودن بهترین گزینه است.
- برای دهانه‌های بلند یا بارهای سنگین: روش صفحه فلزی (بیس پلیت) یا اتصال با نبشی مناسب‌تر است.
بهتر است بدانید: اسکلت فلزی در کرمان
