جرثقیل دروازه ای

جرثقیل دروازه‌ای (Gantry Crane) نوعی جرثقیل است که معمولاً در محیط‌های صنعتی، بنادر، کارخانه‌های ساخت کشتی و انبارهای بزرگ استفاده می‌شود. این جرثقیل‌ها دارای ساختاری شبیه به دروازه هستند که روی ریل‌های موازی حرکت می‌کنند و امکان جابجایی بارهای سنگین را در فضای وسیع فراهم می‌کنند.

ویژگی‌های جرثقیل دروازه‌ای:

1. ساختار مستحکم: این جرثقیل‌ها معمولاً از فولاد ساخته می‌شوند و توانایی حمل بارهای بسیار سنگین را دارند.
2. حرکت روی ریل: جرثقیل‌های دروازه‌ای روی ریل‌های تعبیه‌شده روی زمین حرکت می‌کنند که این امر امکان جابجایی بار در مسیرهای طولانی را فراهم می‌کند.
3. انواع مختلف: این جرثقیل‌ها در انواع ثابت و متحرک وجود دارند. برخی از آن‌ها قابلیت حرکت در جهت‌های مختلف را دارند.
4. ظرفیت باربرداری: ظرفیت باربرداری جرثقیل‌های دروازه‌ای می‌تواند از چند تن تا چند صد تن متغیر باشد.
5. کاربردهای گسترده: از این جرثقیل‌ها در صنایع مختلف مانند ساخت کشتی، حمل‌ونقل کانتینرها در بنادر، صنایع فولاد و ساخت سازه‌های بزرگ استفاده می‌شود.

انواع جرثقیل دروازه‌ای:

1. جرثقیل دروازه‌ای تک‌تیرک (Single Girder Gantry Crane): این نوع سبک‌تر و ارزان‌تر است و برای بارهای سبک‌تر و فضای محدودتر مناسب است.
2. جرثقیل دروازه‌ای دو تیرک (Double Girder Gantry Crane): این نوع برای بارهای سنگین‌تر و فضای بزرگ‌تر طراحی شده است و از استحکام بیشتری برخوردار است.

مزایای جرثقیل دروازه‌ای:

• انعطاف‌پذیری: امکان جابجایی بار در مسیرهای طولانی و در فضای باز.
• قابلیت حمل بارهای سنگین: مناسب برای صنایع سنگین.
• کاهش نیاز به نیروی انسانی: با استفاده از این جرثقیل‌ها، نیاز به نیروی انسانی برای جابجایی بارهای سنگین کاهش می‌یابد.

معایب جرثقیل دروازه‌ای:

• هزینه بالای نصب و راه‌اندازی: به دلیل نیاز به ریل‌گذاری و ساختار فولادی سنگین.
• نیاز به فضای بزرگ: این جرثقیل‌ها برای عملکرد به فضای بزرگی نیاز دارند.

جرثقیل‌های دروازه‌ای به دلیل کارایی بالا و قابلیت حمل بارهای سنگین، یکی از ابزارهای ضروری در صنایع بزرگ محسوب می‌شوند.

بهتر است بدانید: جرثقیل سقفی

انواع جرثقیل‌های دروازه‌ای عبارتند از:

۱. جرثقیل دروازه‌ای ثابت (Fixed Gantry Crane)

• این نوع جرثقیل در یک مکان ثابت نصب می‌شود و قابلیت جابجایی ندارد.
• معمولاً در کارگاه‌ها یا مکان‌هایی که نیاز به جابجایی بار در یک محدوده مشخص است استفاده می‌شود.
• ظرفیت باربرداری آن معمولاً کم تا متوسط است.

۲. جرثقیل دروازه‌ای متحرک (Mobile Gantry Crane)

• این نوع جرثقیل بر روی چرخ یا ریل نصب می‌شود و قابلیت حرکت در محیط کار را دارد.
• برای کاربردهایی که نیاز به جابجایی بار در مسیرهای طولانی‌تر است مناسب است.
• در انبارها، کارگاه‌ها و اسکله‌ها کاربرد دارد.

۳. جرثقیل دروازه‌ای نیمه‌متحرک (Semi-Gantry Crane)

• این نوع جرثقیل ترکیبی از جرثقیل دروازه‌ای و جرثقیل سقفی است.
• یک طرف آن بر روی ریل یا چرخ و طرف دیگر بر روی سازه‌های ثابت مانند دیوار یا ستون نصب می‌شود.
• برای محیط‌هایی با فضای محدود مناسب است.

۴. جرثقیل دروازه‌ای قابل تنظیم (Adjustable Gantry Crane)

• این نوع جرثقیل دارای پایه‌های قابل تنظیم است که امکان تغییر عرض و ارتفاع آن را فراهم می‌کند.
• برای کاربردهای متنوع و محیط‌هایی با ابعاد متغیر مناسب است.

۵. جرثقیل دروازه‌ای سبک (Portable Gantry Crane)

• این نوع جرثقیل سبک‌وزن و قابل حمل است و معمولاً برای کاربردهای موقت یا سبک استفاده می‌شود.
• در کارگاه‌های کوچک یا مکان‌هایی که نیاز به جابجایی مکرر جرثقیل است کاربرد دارد.

۶. جرثقیل دروازه‌ای سنگین (Heavy-Duty Gantry Crane)

• این نوع جرثقیل برای جابجایی بارهای بسیار سنگین طراحی شده است.
• در صنایع سنگین مانند ساخت کشتی، پتروشیمی و فولاد استفاده می‌شود.
• معمولاً بر روی ریل‌های قوی نصب می‌شود و ظرفیت باربرداری بسیار بالایی دارد.

۷. جرثقیل دروازه‌ای ریلی (Rail-Mounted Gantry Crane)

• این نوع جرثقیل بر روی ریل‌های ثابت نصب می‌شود و برای جابجایی بار در مسیرهای طولانی و مستقیم استفاده می‌شود.
• در اسکله‌ها، بنادر و کارخانه‌های بزرگ کاربرد دارد.

۸. جرثقیل دروازه‌ای هوایی (Overhead Gantry Crane)

• این نوع جرثقیل شبیه به جرثقیل سقفی است اما بر روی سازه‌های دروازه‌ای نصب می‌شود.
• برای محیط‌هایی که نیاز به جابجایی بار در ارتفاع بالا است مناسب است.

۹. جرثقیل دروازه‌ای هیدرولیکی (Hydraulic Gantry Crane)

• این نوع جرثقیل از سیستم هیدرولیک برای بلند کردن بار استفاده می‌کند.
• برای جابجایی بارهای بسیار سنگین و دقیق مناسب است.

۱۰. جرثقیل دروازه‌ای دستی (Manual Gantry Crane)

• این نوع جرثقیل به صورت دستی و بدون نیاز به نیروی برق یا هیدرولیک عمل می‌کند.
• برای کاربردهای سبک و موقت مناسب است.

هر یک از این انواع جرثقیل‌های دروازه‌ای با توجه به نیازهای خاص صنایع مختلف طراحی و ساخته می‌شوند. انتخاب نوع مناسب جرثقیل به عواملی مانند وزن بار، فضای کاری، مسافت جابجایی و شرایط محیطی بستگی دارد.

بهتر است بدانید: ساخت جرثقیل سقفی

اجزای اصلی جرثقیل دروازه‌ای

1. پل (Gantry Beam)
   • شامل یک یا دو تیر افقی است که بین پایه‌های جرثقیل قرار گرفته و نقش سازه‌ای اصلی را دارد.
   • پل می‌تواند از نوع تک‌پل یا دوپل باشد.
2. پایه‌ها (Legs)
   • جرثقیل دروازه‌ای دارای دو پایه عمودی است که پل را نگه می‌دارند و روی ریل یا چرخ قرار دارند.
3. واگن متحرک (Trolley or Hoist Carriage)
   • این بخش شامل موتور، قرقره، سیم بکسل یا زنجیر و قلاب است و روی پل حرکت می‌کند تا بار را جابجا کند.
4. قلاب (Hook)
   • برای بلند کردن و نگه داشتن بار استفاده می‌شود و به سیم بکسل یا زنجیر متصل است.
5. موتورهای حرکت طولی و عرضی (Drive Motors)
   • شامل موتورهایی برای حرکت افقی واگن روی پل و حرکت طولی جرثقیل روی ریل است.
6. ریل‌ها (Rails or Wheels)
   • جرثقیل دروازه‌ای بر روی ریل‌های زمینی حرکت می‌کند، اما در برخی مدل‌ها از چرخ‌های لاستیکی (Rubber Tyred) استفاده می‌شود.
7. تابلو برق و سیستم کنترل (Electrical Panel & Control System)
   • شامل مدارهای الکتریکی، درایوها و سیستم کنترلی است که برای هدایت جرثقیل و عملکرد موتورهای مختلف استفاده می‌شود.
   • می‌تواند به صورت کنترل کابلی، ریموت کنترل بی‌سیم یا کابین اپراتور باشد.
8. سیستم ایمنی (Safety System)
   • شامل سنسورهای ضدبرخورد، لیمیت سوئیچ‌ها، ترمزهای اضطراری و سیستم‌های حفاظتی دیگر برای جلوگیری از حوادث است.
9. کابل و سیستم تغذیه برق (Cable & Power Supply System)
   • برای تأمین انرژی الکتریکی جرثقیل از کابل‌های مخصوص مانند کابل ریلی (Festoon System) یا قرقره کابل (Cable Reel) استفاده می‌شود.

این اجزا در کنار هم عملکرد دقیق و ایمن جرثقیل دروازه‌ای را تضمین می‌کنند. بسته به نوع و ظرفیت جرثقیل، برخی از اجزا ممکن است متفاوت یا تقویت شده باشند.

بیشتر بدانید: شرکت اسکلت فلزی

طراحی جرثقیل دروازه‌ای

طراحی جرثقیل دروازه‌ای نیازمند در نظر گرفتن عوامل مختلفی مانند ظرفیت باربرداری، ابعاد دهانه، ارتفاع بالابری، نوع حرکت، شرایط محیطی و استانداردهای ایمنی است. در ادامه مراحل طراحی یک جرثقیل دروازه‌ای را توضیح می‌دهیم:

۱. تعیین مشخصات فنی و نیازهای پروژه

در ابتدای طراحی، باید مشخصات فنی و نیازهای کارفرما مشخص شوند، از جمله:

• ظرفیت باربرداری (SWL – Safe Working Load): معمولاً بین ۵ تا ۵۰۰ تن.
• دهانه (Span): فاصله بین دو پایه که می‌تواند از ۵ تا ۵۰ متر باشد.
• ارتفاع بالابری (Lifting Height): بسته به نیاز می‌تواند متغیر باشد.
• نوع حرکت:
  • ثابت یا متحرک (روی ریل یا چرخ لاستیکی)
  • تک‌پل یا دوپل
• شرایط محیطی: دما، رطوبت، باد و شرایط ویژه مانند استفاده در صنایع دریایی یا معدنی.

۲. طراحی سازه‌ای

الف) طراحی پل اصلی

• جنس سازه معمولاً فولاد St52 یا St37 است.
• نوع پل:
  • تک‌پل (Single Girder) برای بارهای سبک
  • دوپل (Double Girder) برای بارهای سنگین و دهانه‌های وسیع
• محاسبه تنش‌ها و کرنش‌های وارد بر پل بر اساس استانداردهای مهندسی مانند DIN 15018، FEM و CMAA

ب) طراحی پایه‌ها

• پایه‌ها معمولاً از پروفیل‌های فولادی یا تیرهای جعبه‌ای (Box Girder) ساخته می‌شوند.
• باید مقاومت کافی در برابر نیروهای جانبی و عمودی داشته باشند.

ج) طراحی سیستم حرکت و ریل‌ها

• استفاده از چرخ‌های فولادی یا لاستیکی بسته به نوع حرکت جرثقیل
• محاسبه سرعت حرکت و انتخاب موتورهای مناسب
• طراحی ریل‌های راهبر بر اساس بارهای دینامیکی و استاتیکی

۳. طراحی مکانیزم بالابری

• شامل موتور، گیربکس، درام، سیم بکسل، قلاب و ترمزها
• انتخاب موتور با توان مناسب برای سرعت و گشتاور کافی
• بررسی ضریب ایمنی سیم بکسل (معمولاً ضریب ۵:۱ یا بیشتر)
• استفاده از ترمزهای اضطراری برای جلوگیری از سقوط بار

۴. طراحی سیستم کنترلی و الکتریکی

• انتخاب نوع سیستم کنترل (دستی، کابلی، بی‌سیم یا کابین اپراتور)
• طراحی مدارهای ایمنی شامل لیمیت سوئیچ، سنسورهای بار، ترمز اضطراری و اینورتر برای کنترل سرعت
• تأمین برق از طریق سیستم‌های کابل ریلی (Festoon System) یا قرقره کابل (Cable Reel)

۵. طراحی سیستم ایمنی و استانداردها

• استفاده از سیستم‌های حفاظتی مانند:
  • سنسورهای تشخیص برخورد
  • محدودکننده‌های بار (Overload Limiters)
  • کلیدهای قطع اضطراری
• رعایت استانداردهای بین‌المللی مانند:
  • FEM (Federation Europeenne de la Manutention)
  • CMAA (Crane Manufacturers Association of America)
  • ISO 4301 و ISO 8686

۶. تحلیل و شبیه‌سازی سازه‌ای

• استفاده از نرم‌افزارهایی مانند ANSYS، SolidWorks، CATIA برای تحلیل استاتیکی و دینامیکی
• بررسی تنش‌های بحرانی و بهینه‌سازی طراحی برای کاهش وزن و افزایش استحکام

۷. ساخت، نصب و بهره‌برداری

• برش و جوشکاری قطعات فولادی
• مونتاژ و رنگ‌آمیزی برای جلوگیری از خوردگی
• تست‌های بارگذاری و بررسی عملکرد نهایی قبل از بهره‌برداری

بیشتر بدانید: سوله سازی

نصب جرثقیل دروازه ای

نصب جرثقیل دروازه‌ای یک فرآیند حساس و دقیق است که باید با رعایت اصول مهندسی، ایمنی و استانداردهای بین‌المللی انجام شود. این فرآیند شامل چندین مرحله از آماده‌سازی محل نصب تا راه‌اندازی نهایی می‌شود.

۱. بررسی و آماده‌سازی محل نصب

الف) ارزیابی شرایط محیطی

• بررسی نوع زمین و استحکام آن برای نصب ریل‌های جرثقیل
• اندازه‌گیری فواصل و بررسی موانع احتمالی در محل نصب
• در نظر گرفتن شرایط محیطی مانند دما، باد، رطوبت و عوامل خورنده

ب) آماده‌سازی فونداسیون و ریل‌ها

• در صورت استفاده از ریل زمینی، باید فونداسیون بتنی مقاوم ساخته شود.
• نصب دقیق ریل‌ها با رعایت تراز بودن و فاصله صحیح
• در صورت استفاده از چرخ‌های لاستیکی (RTG Crane)، بررسی مسیر حرکت و محل توقف

۲. انتقال و مونتاژ قطعات

الف) انتقال قطعات به محل نصب

• جرثقیل‌های دروازه‌ای معمولاً در کارخانه ساخته شده و به قطعات مجزا برای حمل و نقل تفکیک می‌شوند.
• برای انتقال قطعات سنگین، از تریلرهای مخصوص و جرثقیل‌های کمکی استفاده می‌شود.

ب) مونتاژ اجزا

• مونتاژ پایه‌ها و پل اصلی با استفاده از جرثقیل کمکی
• جوشکاری و پیچ‌ومهره کردن قطعات مطابق با نقشه‌های فنی
• اتصال واگن متحرک (Trolley) و مکانیزم بالابری

۳. نصب سیستم الکتریکی و کنترلی

الف) کابل‌کشی و تغذیه برق

• نصب سیستم تأمین برق شامل کابل ریلی (Festoon System) یا قرقره کابل (Cable Reel)
• بررسی اتصالات الکتریکی موتورهای حرکت طولی، عرضی و بالابری

ب) نصب سیستم کنترل

• نصب تابلو برق اصلی و تست عملکرد
• تنظیم و تست ریموت کنترل بی‌سیم، کابین اپراتور یا سیستم کنترل کابلی

۴. تست و راه‌اندازی اولیه

الف) بررسی مکانیکی و سازه‌ای

• بررسی تراز بودن پل و پایه‌ها
• اطمینان از عملکرد صحیح چرخ‌ها و ریل‌ها

ب) تست عملکرد جرثقیل

• تست حرکت طولی، عرضی و بالابری بدون بار
• بررسی سیستم ترمز و توقف اضطراری

ج) تست بارگذاری

• انجام تست با ۵۰٪ ظرفیت بار اسمی و بررسی عملکرد
• سپس تست با ۱۰۰٪ ظرفیت بار اسمی برای اطمینان از ایمنی

۵. ایمنی و بهره‌برداری نهایی

الف) بررسی استانداردهای ایمنی

• نصب سیستم‌های حفاظتی مانند لیمیت سوئیچ، سنسورهای تشخیص برخورد و ترمز اضطراری
• علامت‌گذاری مسیر حرکت جرثقیل و نصب تابلوهای هشدار

ب) آموزش اپراتورها

• ارائه دستورالعمل‌های کاربردی و نگهداری
• آموزش اپراتورها برای کنترل ایمن و واکنش در شرایط اضطراری

بیشتر بدانید: جرثقیل سقفی تک پل

نگهداری و سرویس جرثقیل دروازه‌ای

نگهداری صحیح جرثقیل دروازه‌ای باعث افزایش طول عمر، کاهش خرابی‌ها و بهبود ایمنی در حین کار می‌شود. این فرآیند شامل بازرسی‌های منظم، سرویس قطعات مکانیکی و الکتریکی و رعایت استانداردهای ایمنی است.

۱. انواع نگهداری جرثقیل دروازه‌ای

نگهداری جرثقیل به سه دسته اصلی تقسیم می‌شود:

الف) نگهداری پیشگیرانه (Preventive Maintenance)

• انجام بازرسی‌ها و سرویس‌های دوره‌ای برای جلوگیری از خرابی‌ها
• بررسی و تنظیم قطعات قبل از وقوع مشکل

ب) نگهداری اصلاحی (Corrective Maintenance)

• تعمیر یا تعویض قطعاتی که دچار خرابی یا فرسودگی شده‌اند

ج) نگهداری اضطراری (Emergency Maintenance)

• رفع مشکلات ناگهانی که باعث توقف عملکرد جرثقیل می‌شوند

۲. برنامه نگهداری دوره‌ای

الف) بازرسی روزانه (Daily Inspection)

✅ بررسی سیم بکسل یا زنجیر برای تشخیص ساییدگی یا پارگی
✅ بررسی عملکرد قلاب و قفل ایمنی
✅ اطمینان از عملکرد صحیح ریموت کنترل یا سیستم کنترل کابلی
✅ بررسی نشتی روغن از گیربکس‌ها و موتورها
✅ تست سیستم ترمز و توقف اضطراری

ب) سرویس هفتگی (Weekly Maintenance)

🔧 روغن‌کاری مکانیزم‌های حرکتی و یاتاقان‌ها
🔧 بررسی سفت بودن پیچ و مهره‌ها
🔧 تست سیستم تغذیه برق و کابل‌های جرثقیل

ج) سرویس ماهانه (Monthly Maintenance)

🔍 بررسی سایش چرخ‌ها و ریل‌ها
🔍 تست لیمیت سوئیچ‌ها و سنسورهای ایمنی
🔍 بررسی موتورهای حرکت طولی، عرضی و بالابری
🔍 تست بارگذاری سبک برای بررسی عملکرد کلی جرثقیل

د) بازرسی سالانه (Annual Inspection)

🔍 انجام تست بارگذاری کامل (Load Test) مطابق استانداردها
🔍 بررسی ساختار فلزی جرثقیل برای ترک‌خوردگی یا زنگ‌زدگی
🔍 تست کامل سیستم برق، اینورترها و کنترلرها
🔍 تعویض قطعات فرسوده و انجام تنظیمات نهایی

 

 

۳. نگهداری قطعات اصلی

الف) سیستم مکانیکی

• تعویض سیم بکسل یا زنجیر در صورت مشاهده علائم خوردگی یا گسستگی
• تنظیم و تعویض چرخ‌ها و یاتاقان‌ها در صورت سایش شدید
• بررسی وضعیت پل و پایه‌ها برای جلوگیری از تغییر شکل

ب) سیستم الکتریکی

• اطمینان از عایق بودن کابل‌های برق
• بررسی عملکرد کلیدهای محدودکننده (Limit Switches)
• تست موتورها و گیربکس‌ها برای اطمینان از عملکرد صحیح

ج) سیستم ایمنی

• بررسی و تست ترمزها و سیستم‌های توقف اضطراری
• بررسی سنسورهای ایمنی و سیستم‌های ضد برخورد
• اطمینان از سالم بودن ریموت کنترل و دکمه‌های اضطراری

۴. استانداردهای نگهداری

✅ FEM (Federation Europeenne de la Manutention)
✅ ISO 9927 – بازرسی دوره‌ای جرثقیل‌ها
✅ CMAA 70 – استاندارد نگهداری جرثقیل‌های صنعتی
✅ OSHA 1910.179 – ایمنی و نگهداری جرثقیل‌های سقفی و دروازه‌ای

تعمیرات جرثقیل دروازه‌ای

تعمیرات جرثقیل دروازه‌ای شامل شناسایی، عیب‌یابی و رفع مشکلات فنی در بخش‌های مکانیکی، الکتریکی و ایمنی است. این فرآیند به منظور حفظ عملکرد بهینه، افزایش ایمنی و کاهش زمان خرابی انجام می‌شود.

۱. انواع تعمیرات جرثقیل دروازه‌ای

الف) تعمیرات پیشگیرانه (Preventive Maintenance Repairs)

✅ شامل بازرسی‌های دوره‌ای و تعویض قطعات فرسوده قبل از خرابی کامل
✅ جلوگیری از توقف ناگهانی و افزایش عمر مفید جرثقیل

ب) تعمیرات اصلاحی (Corrective Repairs)

🔧 شامل رفع مشکلات مکانیکی و الکتریکی پس از شناسایی عیوب
🔧 تعویض یا تعمیر قطعاتی که دچار آسیب جزئی شده‌اند

ج) تعمیرات اضطراری (Emergency Repairs)

⚠ شامل برطرف کردن خرابی‌های ناگهانی که باعث توقف عملیات شده‌اند
⚠ معمولاً در مواقعی انجام می‌شود که خرابی باعث خطر جانی یا خسارت مالی بالا باشد

۲. رایج‌ترین خرابی‌ها و روش‌های تعمیر

الف) مشکلات مکانیکی و روش‌های رفع آن‌ها

مشکل	علت احتمالی	راه‌حل تعمیر
ساییدگی یا پارگی سیم بکسل	بار بیش از حد، عدم روغن‌کاری	تعویض سیم بکسل و تنظیم درام
خرابی قلاب و قفل ایمنی	ضربه یا خستگی فلز	تعویض قلاب یا جوشکاری و تست ایمنی
سایش چرخ‌ها و مشکل در حرکت جرثقیل	تنظیم نبودن ریل‌ها، فشار نامتقارن	تعویض چرخ‌ها و تنظیم مجدد ریل
ایجاد صدای غیرعادی در گیربکس	کمبود روغن یا خرابی چرخ‌دنده‌ها	تعویض روغن یا تعویض چرخ‌دنده‌ها

ب) مشکلات الکتریکی و روش‌های رفع آن‌ها

مشکل	علت احتمالی	راه‌حل تعمیر
عمل نکردن موتور بالابر	مشکل در برق‌رسانی، خرابی کنتاکتورها	بررسی کابل‌ها و تعویض قطعات معیوب
قطعی مکرر برق جرثقیل	اتصال کوتاه یا سیم‌کشی معیوب	بررسی مدارها و تعویض سیم‌های آسیب‌دیده
عملکرد نامنظم ریموت کنترل	تداخل فرکانس، خرابی باتری یا گیرنده	تنظیم مجدد فرکانس یا تعویض گیرنده و باتری
خرابی سیستم ترمز	فرسودگی لنت‌ها یا خرابی کلاچ	تعویض لنت ترمز و بررسی عملکرد کلاچ

ج) مشکلات ایمنی و روش‌های رفع آن‌ها

مشکل	علت احتمالی	راه‌حل تعمیر
عمل نکردن لیمیت سوئیچ‌ها	کثیف شدن یا خرابی مکانیکی	تمیزکاری یا تعویض لیمیت سوئیچ
عدم توقف اضطراری در مواقع لازم	خرابی دکمه اضطراری یا سنسورها	تعویض دکمه‌ها و تست مجدد سیستم
لغزش بار هنگام بلند کردن	مشکل در ترمز یا سیم بکسل	بررسی ترمزها و تعویض سیم بکسل در صورت لزوم

۳. مراحل کلی تعمیر جرثقیل دروازه‌ای

۱) بررسی و عیب‌یابی اولیه

🔍 بررسی ظاهری اجزا برای تشخیص نشانه‌های خرابی
🔍 استفاده از دستگاه‌های تست برای بررسی مشکلات الکتریکی و مکانیکی

۲) جداسازی و تعمیر یا تعویض قطعات آسیب‌دیده

🔧 جداسازی بخش‌های آسیب‌دیده و بررسی نیاز به تعویض یا تعمیر
🔧 انجام جوشکاری، تراشکاری یا تعویض قطعات معیوب

۳) تنظیم و کالیبراسیون مجدد

⚙ بررسی و تنظیم پارامترهای جرثقیل مانند سرعت موتور، لیمیت سوئیچ‌ها و ترمزها

۴) تست نهایی و راه‌اندازی

✅ انجام تست بارگذاری سبک و سنگین
✅ اطمینان از عملکرد صحیح جرثقیل قبل از بهره‌برداری

۴. نکات ایمنی در هنگام تعمیرات

⚠ قطع کامل برق جرثقیل قبل از شروع تعمیرات الکتریکی
⚠ استفاده از تجهیزات ایمنی مانند دستکش، کلاه و عینک محافظ
⚠ عدم انجام تعمیرات توسط افراد غیرمتخصص
⚠ ثبت و مستندسازی تمامی تعمیرات انجام‌شده برای پیگیری آینده

۵. نتیجه‌گیری

تعمیرات جرثقیل دروازه‌ای باید به‌صورت منظم و طبق استانداردهای صنعتی انجام شود تا از حوادث و خرابی‌های ناگهانی جلوگیری شود. برنامه‌های نگهداری پیشگیرانه و بررسی‌های دوره‌ای باعث کاهش هزینه‌های تعمیرات و افزایش ایمنی و بهره‌وری خواهند شد.

سوالات متداول درباره جرثقیل دروازه‌ای

در این بخش، به رایج‌ترین سوالات درباره جرثقیل دروازه‌ای پاسخ داده شده است.

۱. جرثقیل دروازه‌ای چیست و چه کاربردی دارد؟

🔹 جرثقیل دروازه‌ای (Gantry Crane) یک نوع جرثقیل صنعتی است که روی پایه‌های عمودی نصب شده و معمولاً روی ریل حرکت می‌کند.
🔹 از این نوع جرثقیل برای جابجایی بارهای سنگین در فضاهای باز مانند بنادر، کارخانه‌ها، کارگاه‌های ساخت‌وساز و انبارهای صنعتی استفاده می‌شود.

۲. تفاوت جرثقیل دروازه‌ای و جرثقیل سقفی چیست؟

🔸 جرثقیل دروازه‌ای دارای پایه‌های مستقل است و روی زمین حرکت می‌کند.
🔸 جرثقیل سقفی روی ریل‌های نصب‌شده روی سقف سالن یا سوله حرکت می‌کند.
🔸 جرثقیل دروازه‌ای معمولاً در فضاهای باز و جرثقیل سقفی در فضاهای سرپوشیده کاربرد دارد.

۳. انواع جرثقیل دروازه‌ای کدامند؟

✅ تک‌پل (Single Girder): دارای یک تیر اصلی، مناسب برای بارهای سبک تا متوسط.
✅ دوپل (Double Girder): دارای دو تیر اصلی، مناسب برای بارهای سنگین و دهانه‌های وسیع.
✅ ثابت یا متحرک: برخی جرثقیل‌ها روی ریل ثابت حرکت می‌کنند، برخی دارای چرخ لاستیکی (RTG Crane) هستند.
✅ نیمه‌دروازه‌ای (Semi-Gantry Crane): یک طرف روی ریل زمینی و طرف دیگر روی سازه‌ای نصب می‌شود.

۴. جرثقیل دروازه‌ای تا چه وزنی را می‌تواند جابجا کند؟

⚙ بسته به طراحی، جرثقیل‌های دروازه‌ای می‌توانند از ۵ تن تا بیش از ۵۰۰ تن بار جابجا کنند.
⚙ ظرفیت دقیق به نوع جرثقیل، مواد سازنده و استانداردهای طراحی بستگی دارد.

۵. جرثقیل دروازه‌ای چگونه نصب می‌شود؟

🛠 مراحل نصب شامل:
✔ آماده‌سازی محل و اجرای فونداسیون و ریل‌ها
✔ مونتاژ پل، پایه‌ها و مکانیزم بالابری
✔ نصب سیستم الکتریکی و کنترل
✔ تست و راه‌اندازی اولیه و نهایی

۶. چه عواملی در انتخاب جرثقیل دروازه‌ای مهم هستند؟

🔍 ظرفیت باربرداری (SWL)
🔍 دهانه و ارتفاع بالابری
🔍 شرایط محیطی (باد، دما، رطوبت، خوردگی)
🔍 نوع حرکت (ریل یا چرخ لاستیکی)
🔍 میزان استفاده (سبک، متوسط، سنگین)

۷. چه استانداردهایی برای طراحی و ساخت جرثقیل دروازه‌ای وجود دارد؟

📌 FEM (Federation Europeenne de la Manutention)
📌 CMAA (Crane Manufacturers Association of America)
📌 ISO 4301 و ISO 8686
📌 OSHA 1910.179 – ایمنی جرثقیل‌ها

۸. چگونه از جرثقیل دروازه‌ای نگهداری کنیم؟

✅ بازرسی روزانه: بررسی کابل‌ها، قلاب، ترمزها و حرکت چرخ‌ها.
✅ سرویس هفتگی و ماهانه: روغن‌کاری، بررسی قطعات مکانیکی و الکتریکی.
✅ بازرسی سالانه: تست بارگذاری، بررسی سازه، تعویض قطعات فرسوده.

۹. رایج‌ترین مشکلات جرثقیل دروازه‌ای چیست و چگونه حل می‌شوند؟

مشکل	علت احتمالی	راه‌حل
حرکت نامنظم چرخ‌ها	تنظیم نبودن ریل	بررسی و تراز کردن ریل
لغزش بار هنگام بلند کردن	مشکل در ترمز یا سیم بکسل	تنظیم ترمز و تعویض سیم بکسل
قطع و وصل برق جرثقیل	اتصال کوتاه یا خرابی کابل	بررسی مدارها و تعویض کابل‌ها
صدای غیرعادی از گیربکس	کمبود روغن یا خرابی چرخ‌دنده	روغن‌کاری یا تعویض چرخ‌دنده‌ها

۱۰. هزینه خرید و نصب جرثقیل دروازه‌ای چقدر است؟

💰 هزینه نهایی بستگی به ظرفیت، ابعاد، نوع حرکت و تجهیزات جانبی دارد.
💰 قیمت‌ها معمولاً از چند صد میلیون تا چند میلیارد تومان متغیر هستند.
💰 هزینه نصب نیز به پیچیدگی پروژه، محل اجرا و نیاز به فونداسیون بستگی دارد.

۱۱. آیا امکان ارتقا یا تغییر در جرثقیل دروازه‌ای وجود دارد؟

✅ بله، امکان افزایش ظرفیت باربرداری، تغییر سیستم کنترل، ارتقای ایمنی و نصب اینورتر برای کنترل سرعت وجود دارد.

۱۲. آیا اپراتور جرثقیل دروازه‌ای نیاز به آموزش دارد؟

🎓 بله، آموزش تخصصی برای کنترل ایمن، واکنش در شرایط اضطراری و رعایت استانداردهای ایمنی الزامی است.
🎓 اپراتور باید گواهینامه معتبر اپراتوری جرثقیل سنگین داشته باشد.