جرثقیل دروازه‌ای تک‌پل، یکی از انواع جرثقیل‌های صنعتی است که برای جابجایی بارهای سنگین در محیط‌های باز یا بسته (مثل کارخانه‌ها، محوطه‌های کارگاهی، انبارها و…) استفاده می‌شود. در این نوع جرثقیل، تنها یک پل (تیر اصلی) بین دو پایه نصب می‌شود و از طریق آن، کالسکه و قلاب جرثقیل حرکت می‌کنند.
ویژگی‌های جرثقیل دروازه‌ای تک‌پل:
-
ساختار کلی:
-
از دو پایه (پایه‌های عمودی) تشکیل شده که به صورت دروازه‌ای روی زمین نصب می‌شوند.
-
یک تیر افقی (پل) روی این پایه‌ها قرار می‌گیرد که ریل حرکت کالسکه روی آن نصب شده است.
-
-
حرکت‌ها:
-
حرکت طولی: حرکت کل سازه روی ریل‌های زمینی (برای جابجایی در طول محوطه).
-
حرکت عرضی: حرکت کالسکه روی پل (برای جابجایی عرضی).
-
حرکت عمودی: بالا و پایین رفتن قلاب یا وینچ برای بلند کردن یا پایین آوردن بار.
-
-
مزایا:
-
هزینه کمتر نسبت به جرثقیل‌های سقفی (به‌ویژه در فضاهای باز).
-
عدم نیاز به سازه سقفی یا اسکلت‌بندی خاص در ساختمان.
-
قابلیت استفاده در محیط‌های باز مثل محوطه کارخانجات، بنادر، کارگاه‌های ساختمانی و فلزکاری.
-
-
معایب:
-
اشغال فضای زمینی بیشتر به خاطر پایه‌ها.
-
محدودیت در ظرفیت نسبت به جرثقیل‌های دروازه‌ای دوپل.
-
-
موارد کاربرد:
-
صنایع فولاد، کارخانجات تولید قطعات سنگین، انبارهای روباز، پروژه‌های ساختمانی بزرگ.
-
بیشتر بدانید: ساخت جرثقیل سقفی
نحوه عملکرد جرثقیل دروازه‌ای تک‌پل به شکلی طراحی شده که بتواند سه نوع حرکت اصلی را به‌صورت هماهنگ انجام دهد تا یک بار از نقطه‌ای به نقطه دیگر جابجا شود. در ادامه عملکرد آن را مرحله‌به‌مرحله توضیح می‌دهم:
اجزای اصلی مؤثر در عملکرد:
-
پایه‌ها (ستون‌ها): روی زمین نصب می‌شوند و کل سازه را نگه می‌دارند.
-
پل افقی (تک‌پل): روی پایه‌ها قرار دارد و نقش مسیر حرکت کالسکه را دارد.
-
کالسکه (Trolley): روی پل حرکت می‌کند و وینچ یا موتور بالابر روی آن نصب شده.
-
قلاب (هوک): به کمک وینچ، بار را بالا یا پایین می‌برد.
-
ریل‌های زمینی: پایه‌ها روی آن حرکت می‌کنند (حرکت طولی).
بهتر است بدانید: جرثقیل سقفی دو پل
مراحل عملکرد:
1. بارگیری بار
-
اپراتور، قلاب یا ابزار گیرنده بار را به بار وصل می‌کند (مثلاً با زنجیر یا مگنت).
-
وینچ فعال می‌شود و قلاب بالا می‌آید، در نتیجه بار از زمین بلند می‌شود.
2. حرکت عرضی کالسکه
-
حالا که بار بلند شده، کالسکه روی پل به سمت چپ یا راست حرکت می‌کند.
-
این حرکت برای رساندن بار به موقعیت مورد نظر روی محور عرضی است.
3. حرکت طولی کل جرثقیل
-
بعد از حرکت عرضی، کل سازه روی ریل‌های زمینی به سمت جلو یا عقب حرکت می‌کند.
-
این باعث می‌شود بار در کل محوطه تحت پوشش جرثقیل جابجا شود.
4. تخلیه بار
-
وقتی بار به محل مورد نظر رسید، وینچ بار را پایین می‌آورد و آن را روی زمین یا وسیله‌ی نقلیه قرار می‌دهد.
-
قلاب جدا می‌شود و جرثقیل آماده‌ی مأموریت بعدی می‌شود.
کنترل عملکرد:
-
کنترل می‌تونه به‌صورت دستی (با ریموت کنترل یا پندانت)، نیمه‌اتوماتیک یا تمام‌اتوماتیک باشه.
بیشتر بدانید: جرثقیل سقفی دماگ
قطعات یدکی جرثقیل دروازه ای تک پل:
قطعات یدکی جرثقیل دروازه‌ای تک‌پل نقش بسیار مهمی در عملکرد صحیح، ایمن و بدون وقفه این تجهیزات دارند. در ادامه، لیستی از مهم‌ترین قطعات یدکی که معمولاً برای این نوع جرثقیل‌ها نیاز می‌شن رو برات آوردم:
لیست قطعات یدکی جرثقیل دروازه‌ای تک‌پل:
1. وینچ یا بالابر (Hoist)
-
موتور بالابر
-
گیربکس وینچ
-
ترمز بالابر
-
سیم بکسل یا زنجیر بار
-
درام سیم‌بکسل
2. قلاب (Hook Assembly)
-
قلاب جرثقیل
-
قرقره‌های قلاب
-
قفل ایمنی قلاب
3. کالسکه (Trolley)
-
چرخ‌های کالسکه
-
موتور حرکت کالسکه
-
یاتاقان و بلبرینگ‌ها
-
سنسورهای موقعیت‌یاب
4. موتورهای حرکتی
-
موتورهای سه‌فاز یا تک‌فاز برای حرکت پل
-
موتور طولی (برای حرکت کل سازه روی ریل)
-
اینورتر (درایو کنترل سرعت)
5. چرخ‌های حرکتی (Wheel Assemblies)
-
چرخ‌های مخصوص حرکت روی ریل
-
بوش و بلبرینگ چرخ‌ها
-
کوپلینگ‌ها
6. سیستم الکتریکی و کنترلی
-
تابلو برق اصلی
-
کنتاکتورها و رله‌ها
-
کابل‌ها و کابل‌گیرها
-
شینه‌های انتقال برق
-
ریموت کنترل (بی‌سیم یا با سیم)
-
پندانت کنترل (دستی)
7. سیستم ایمنی
-
سوییچ‌های محدودکننده (Limit Switches)
-
سنسورهای جلوگیری از برخورد
-
آژیر هشدار دهنده
-
چراغ خطر
8. قطعات سازه‌ای
-
پیچ و مهره‌های اتصال پل و پایه‌ها
-
ریل‌های حرکتی
-
ضربه‌گیرهای انتهایی (Buffer)
بیشتر بدانید: جرثقیل سقفی سوله
نکته مهم:
برای نگهداری درست، باید قطعات مصرفی مثل ترمزها، سیم‌بکسل، قلاب جرثقیل سقفی، بلبرینگ‌ها و کنتاکتورها به‌صورت دوره‌ای بررسی و در صورت نیاز تعویض شوند.
بهتر است بدانید: جرثقیل سقفی 3 تن
