جرثقیل سقفی نوعی جرثقیل صنعتی است که برای جابه‌جایی و حمل بارهای سنگین در محیط‌های سربسته مانند کارخانجات، انبارها، سوله‌ها و کارگاه‌های صنعتی استفاده می‌شود.
این جرثقیل از یک پل (یا دو پل) که روی ریل‌های نصب‌شده در سقف حرکت می‌کند، تشکیل شده است و معمولاً دارای یک بالابر (وینچ) برای بلند کردن و جابه‌جایی بارها است.
انواع جرثقیل سقفی
- جرثقیل سقفی تک پل: مناسب برای بارهای سبک‌تر و فضاهای کوچک.
- جرثقیل سقفی دو پل: دارای ظرفیت حمل بالاتر و مناسب برای بارهای سنگین.
- جرثقیل آویز: متصل به سقف و مناسب برای محیط‌هایی با محدودیت ارتفاع.
- جرثقیل سقفی ضد انفجار: مناسب برای محیط‌های پرخطر مانند صنایع نفت و گاز.
مزایای جرثقیل سقفی
استفاده بهینه از فضا
افزایش ایمنی در حمل و نقل
کاهش نیاز به نیروی انسانی
امکان جابه‌جایی بارهای سنگین و حجیم با دقت بالا
بیشتر بدانید: جرثقیل سقفی 3 تن
اجزای اصلی جرثقیل سقفی را معرفی می‌کنیم:
۱. پل جرثقیل (Crane Bridge)
- شامل یک یا دو تیر اصلی است که روی ریل‌های سقفی حرکت می‌کند.
- در جرثقیل تک پل، یک تیر اصلی و در جرثقیل دو پل، دو تیر موازی وجود دارد.
۲. کالسکه یا ترولی (Trolley)
- بخشی که روی پل جرثقیل حرکت می‌کند و شامل بالابر (وینچ) است.
- حرکت آن به‌صورت طولی روی پل جرثقیل انجام می‌شود.
۳. بالابر (Hoist)
- مکانیزمی برای بالا و پایین بردن بار.
- شامل موتور، سیم بکسل یا زنجیر، و قلاب برای حمل بار.
۴. ریل و راهبرهای طولی (Runway Rails & End Trucks)
- ریل‌های فلزی که روی سقف یا ستون‌های سوله نصب می‌شوند و حرکت افقی جرثقیل را ممکن می‌سازند.
۵. سیستم برق‌رسانی (Power Supply System)
- شامل کابل‌های برق، باس‌بار (شینه برقی) و قرقره‌های انتقال برق.
- برق موردنیاز برای حرکت جرثقیل، بالابر و سایر بخش‌ها را تأمین می‌کند.
۶. تابلو کنترل و سیستم فرمان
- شامل ریموت کنترل بی‌سیم یا پاندانت کنترل سیمی برای هدایت جرثقیل.
- برخی جرثقیل‌ها دارای کنترل اتوماتیک و PLC برای افزایش دقت هستند.
۷. تجهیزات ایمنی
- محدودکننده بار (Load Limiter): جلوگیری از بلند کردن بار بیش از حد مجاز.
- سوئیچ‌های محدودکننده حرکت (Limit Switches): متوقف کردن حرکت در انتهای مسیر.
- سیستم‌های اضطراری (Emergency Stop): برای توقف سریع در مواقع خطر.
این اجزا به‌طور هماهنگ کار می‌کنند تا جرثقیل سقفی بتواند بارهای سنگین را با ایمنی، دقت و کارایی بالا جابه‌جا کند.
بیشتر بدانید: جرثقیل 5 تن سقفی
مهم‌ترین کاربردهای جرثقیل سقفی
۱. صنایع فلزی و فولاد
حمل و جابه‌جایی شمش‌های فولادی، ورق‌های فلزی و کویل‌ها
تخلیه و بارگیری مواد اولیه در کارخانه‌های نورد و ذوب آهن
استفاده در ریخته‌گری‌ها و کارگاه‌های جوشکاری سنگین
۲. صنایع خودروسازی
جابه‌جایی قطعات بزرگ مانند شاسی، موتور و بدنه خودرو
استفاده در خطوط مونتاژ کارخانه‌های خودروسازی
نصب و تنظیم قطعات صنعتی با دقت بالا
۳. صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
حمل لوله‌های بزرگ، تجهیزات پالایشگاهی و مخازن سنگین
استفاده در پایانه‌های بارگیری و انبارهای مواد شیمیایی
جابه‌جایی ماشین‌آلات در تعمیرگاه‌های پالایشگاه
۴. انبارها و مراکز لجستیکی
جابه‌جایی پالت‌ها و بسته‌های سنگین
تخلیه و بارگیری کانتینرها در انبارهای بزرگ
استفاده در سیستم‌های انبارداری مدرن و هوشمند
۵. صنایع دریایی و کشتی‌سازی
بلند کردن و نصب موتورهای سنگین و قطعات کشتی
جابه‌جایی کانتینرها و بارهای حجیم در بنادر
استفاده در تعمیرات و ساخت اسکله‌ها و شناورها
بیشتر بدانید: جرثقیل سقفی 2 تن
۶. نیروگاه‌ها و صنایع تولید انرژی
حمل و نصب توربین‌ها، ژنراتورها و تجهیزات سنگین نیروگاهی
استفاده در نیروگاه‌های حرارتی، آبی و بادی
جابه‌جایی قطعات در پست‌های برق و ایستگاه‌های تولید نیرو
۷. صنایع هوافضا
جابه‌جایی بدنه هواپیما، بال‌ها و موتورهای بزرگ
مونتاژ و نصب قطعات سنگین و حساس در کارخانجات هوافضا
کاربرد در تعمیرگاه‌های هواپیمایی و هلیکوپتری
۸. معادن و صنایع سنگین
بلند کردن و جابه‌جایی ماشین‌آلات حفاری و تجهیزات معدنی
تخلیه و انتقال مواد خام مانند زغال‌سنگ، سنگ‌آهن و مس
استفاده در کارخانه‌های فرآوری مواد معدنی
۹. صنایع سیمان و مصالح ساختمانی
جابه‌جایی کیسه‌های سیمان، بتن و تیرهای بتنی پیش‌ساخته
انتقال دستگاه‌های سنگین مانند آسیاب‌ها و مخلوط‌کن‌ها
استفاده در کارخانه‌های تولید کاشی، سرامیک و بلوک‌های سیمانی
بهتر است بدانید: ساخت جرثقیل سقفی
پارامترهای انتخاب جرثقیل سقفی
انتخاب جرثقیل سقفی نیازمند بررسی پارامترهای مختلفی است تا متناسب با نیازهای صنعتی و شرایط محیطی باشد. در ادامه، مهم‌ترین فاکتورها برای انتخاب جرثقیل سقفی را بررسی می‌کنیم:
۱. ظرفیت بار (Load Capacity)
حداکثر وزنی که جرثقیل باید جابه‌جا کند، معمولاً بر حسب تن (Ton) تعیین می‌شود.
برای ایمنی بیشتر، بهتر است ظرفیت جرثقیل کمی بیشتر از حداکثر وزن بار موردنظر انتخاب شود.
۲. نوع جرثقیل سقفی
جرثقیل سقفی تک پل (Single Girder): مناسب برای بارهای سبک تا متوسط (۱ تا ۲۰ تن)
دو پل (Double Girder): برای بارهای سنگین‌تر و دهانه‌های بزرگ‌تر (۱۰ تا ۵۰۰ تن)
آویز (Underhung Crane): در فضاهای محدود که امکان نصب ریل روی ستون‌ها نیست
ضد انفجار (Explosion-proof Crane): مناسب برای صنایع نفت، گاز و محیط‌های پرخطر
۳. طول دهانه (Span Length)
فاصله بین دو ریل که جرثقیل روی آن حرکت می‌کند.
بر اساس ابعاد سوله یا کارگاه باید دهانه جرثقیل (Span) را محاسبه کرد.
۴. ارتفاع بالابری (Lifting Height)
بیشترین ارتفاعی که جرثقیل باید بار را بلند کند.
باید متناسب با ارتفاع سقف و تجهیزات موجود در محیط باشد.
۵. سرعت عملکرد
سرعت بالابری (Hoisting Speed): تعیین می‌کند که بار با چه سرعتی بالا و پایین برود.
سرعت حرکت ترولی (Trolley Speed): سرعت جابه‌جایی ترولی روی پل جرثقیل.
سرعت حرکت طولی (Crane Travel Speed): سرعت حرکت جرثقیل روی ریل‌های سقفی.
برای بارهای حساس، مدل‌هایی با سرعت متغیر و اینورتر (VFD) پیشنهاد می‌شود.
۶. شرایط محیطی و نوع کاربری
محیط صنعتی دارای گرد و غبار، رطوبت، دمای بالا یا مواد شیمیایی خورنده است؟
برای محیط‌های خاص باید از جرثقیل‌های ضدزنگ، ضدانفجار و مقاوم در برابر شرایط سخت استفاده کرد.
۷. سیستم کنترل و اپراتوری
ریموت کنترل بی‌سیم: آزادی عمل بیشتر و افزایش ایمنی.
پاندانت کنترل سیمی: ارزان‌تر و مناسب برای محیط‌های ایمن‌تر.
کابین اپراتور: برای جرثقیل‌های سنگین و کار در ارتفاعات بالا.
۸. سیستم برق‌رسانی (Power Supply System)
از کابل جمع‌کن، باس‌بار (شینه برقی) یا قرقره‌های کابلی برای تأمین برق استفاده می‌شود.
باید متناسب با طول مسیر حرکت و توان مصرفی جرثقیل انتخاب شود.
بیشتر بدانید: جرثقیل سقفی در اصفهان
۹. استانداردها و الزامات ایمنی
داشتن تجهیزات ایمنی مانند:
لیمیت سوئیچ (Limit Switch) برای جلوگیری از برخورد به انتهای مسیر
سیستم ترمز اضطراری
حسگر بار بیش از حد (Overload Sensor)
محدودکننده گشتاور برای کنترل قدرت موتور
۱۰. هزینه و خدمات پس از فروش
هزینه خرید، نصب و نگهداری جرثقیل بررسی شود.
برندهای معتبر دارای گارانتی، خدمات پس از فروش و قطعات یدکی در دسترس باشند.
محیط نصب جرثقیل سقفی
محیط نصب جرثقیل سقفی یکی از عوامل مهم در انتخاب و طراحی آن است، زیرا شرایط محیطی می‌تواند بر عملکرد، ایمنی و عمر مفید جرثقیل تأثیر بگذارد. در ادامه، فاکتورهای کلیدی محیط نصب جرثقیل سقفی را بررسی می‌کنیم:
۱. فضای فیزیکی و ابعاد سوله
ارتفاع سقف: باید متناسب با ارتفاع بالابری جرثقیل باشد.
طول و عرض دهانه: بر اساس آن نوع جرثقیل (تک پل یا دو پل) مشخص می‌شود.
وجود موانع: مثل ستون‌ها، لوله‌کشی، کابل‌ها و سیستم تهویه که باید در طراحی لحاظ شوند.
۲. نوع سازه نگهدارنده
آیا سوله دارای تیرها و ستون‌های مقاوم برای نصب ریل‌های جرثقیل است؟
اگر سوله قابلیت نصب جرثقیل را ندارد، باید ستون‌های مستقل یا سازه کمکی اضافه شود.
در برخی موارد، جرثقیل آویز انتخاب بهتری است، زیرا به سقف متصل می‌شود.
۳. شرایط محیطی (دما، رطوبت و گرد و غبار)
دما: در محیط‌های خیلی گرم یا سرد (مثل ریخته‌گری یا سردخانه‌ها) باید از موتورهای مقاوم در برابر دما استفاده شود.
رطوبت و خوردگی: در مناطق مرطوب یا دارای مواد شیمیایی، باید از رنگ‌های ضدزنگ، فولاد گالوانیزه و تجهیزات ضد خوردگی استفاده کرد.
گرد و غبار: در کارخانه‌های سیمان، معادن و صنایع فولاد باید از محفظه‌های محافظ برای قطعات الکتریکی و مکانیکی استفاده شود.
بیشتر بدانید: فروش جرثقیل سقفی
۴. محیط‌های خطرناک و انفجاری
در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و معادن، احتمال گازهای قابل اشتعال یا مواد منفجره وجود دارد.
در این موارد، باید از جرثقیل ضد انفجار (Explosion-proof Crane) با موتور و قطعات الکتریکی مخصوص استفاده شود.
۵. نوع کاربری و میزان استفاده
کار سبک: مثل انبارها و کارگاه‌های کوچک → جرثقیل تک پل با ظرفیت پایین
کار سنگین و پیوسته: مثل صنایع فولاد، پتروشیمی، کشتی‌سازی → جرثقیل دو پل با موتورهای پرقدرت و سیستم کنترل پیشرفته
کاربردهای خاص: مثل صنایع هوایی یا هسته‌ای → نیاز به طراحی سفارشی و تجهیزات دقیق‌تر
۶. مسیر حرکت جرثقیل
آیا جرثقیل فقط در یک خط مستقیم حرکت می‌کند یا نیاز به چندین ایستگاه کاری دارد؟
اگر نیاز به انعطاف بیشتر باشد، می‌توان از سیستم‌های مونوریل یا ترکیب چندین جرثقیل استفاده کرد.
۷. سیستم تأمین برق
در فضاهای طولانی، استفاده از باس‌بار (شینه برقی) برای انتقال برق پیشنهاد می‌شود.
در مسیرهای کوتاه‌تر، کابل‌های جمع‌شونده یا قرقره‌های کابل‌کش مناسب‌تر هستند.
در محیط‌های مرطوب و خورنده، باید عایق‌بندی مناسب برای سیستم برق‌رسانی در نظر گرفته شود.
بیشتر بدانید: جرثقیل سقفی دو سرعته
نحوه عملکرد جرثقیل سقفی
جرثقیل سقفی با استفاده از ریل‌های سقفی، بالابر (وینچ) و سیستم کنترلی بارهای سنگین را جابه‌جا می‌کند. عملکرد این سیستم شامل حرکت در سه جهت اصلی است:
حرکت عمودی (بالا و پایین) → توسط بالابر (Hoist)
حرکت افقی (چپ و راست) → توسط ترولی (Trolley)
حرکت طولی (جلو و عقب) → توسط پل جرثقیل (Bridge Crane)
اجزای اصلی و نحوه‌ی کار آن‌ها
۱. بالابر (Hoist) – حرکت عمودی
شامل موتور، گیربکس، سیم بکسل یا زنجیر و قلاب است.
موتور بالابر باعث چرخش درام و جمع یا باز شدن سیم بکسل می‌شود.
این حرکت، بار را بالا یا پایین می‌برد.
۲. ترولی (Trolley) – حرکت افقی روی پل
روی ریل‌های پل جرثقیل حرکت می‌کند.
ترولی شامل موتور، چرخ‌ها و مکانیزم هدایت است.
باعث جابه‌جایی بار به چپ و راست روی پل می‌شود.
۳. پل جرثقیل (Bridge Crane) – حرکت طولی روی ریل‌ها
جرثقیل روی ریل‌های سقفی نصب شده روی ستون‌ها حرکت می‌کند.
این حرکت به کمک موتور و چرخ‌های راهبر (End Trucks) انجام می‌شود.
پل جرثقیل همراه با بار و ترولی، در طول سالن جلو و عقب حرکت می‌کند.
۴. سیستم کنترل
می‌تواند دستی (ریموت کنترل بی‌سیم یا پاندانت کنترل سیمی) باشد.
در برخی مدل‌ها، سیستم اتوماتیک و PLC برای کنترل دقیق‌تر به کار می‌رود.
۵. سیستم برق‌رسانی
از کابل‌های جمع‌شونده، باس‌بار (شینه برقی) یا قرقره‌های کابل‌کش برای تأمین برق استفاده می‌شود.
برق لازم برای موتورها و کنترل‌کننده‌ها را فراهم می‌کند.
مراحل عملکرد جرثقیل سقفی در جابه‌جایی بار
۱. قلاب در موقعیت مناسب قرار می‌گیرد.
۲. بار به‌طور ایمن با قلاب متصل و قفل می‌شود.
۳. بالابر بار را به آرامی بلند می‌کند.
۴. ترولی بار را روی پل جابه‌جا می‌کند.
۵. پل جرثقیل بار را به محل جدید منتقل می‌کند.
۶. بار به‌آرامی پایین آورده و تخلیه می‌شود.
ویژگی‌های مهم در عملکرد جرثقیل سقفی
ایمنی بالا: دارای سیستم ترمز، لیمیت سوئیچ، حسگر بار و توقف اضطراری.
دقت در جابه‌جایی بار: استفاده از کنترل‌های دقیق و سرعت متغیر.
کاهش نیروی انسانی: جابه‌جایی آسان بارهای سنگین.
افزایش بهره‌وری: جابه‌جایی سریع‌تر و کارآمدتر در محیط‌های صنعتی.
بیشتر بدانید: جرثقیل سقفی تک پل آویز
عوامل مؤثر بر قیمت جرثقیل سقفی
قیمت جرثقیل سقفی به عوامل متعددی بستگی دارد که شامل ظرفیت، نوع طراحی، تجهیزات جانبی و شرایط نصب می‌شود. در ادامه، مهم‌ترین فاکتورهای تأثیرگذار را بررسی می‌کنیم:
۱. ظرفیت بار (Load Capacity)
هرچه ظرفیت بالابری (تن) بیشتر باشد، قیمت جرثقیل نیز بالاتر خواهد بود.
جرثقیل‌های سبک (۱ تا ۵ تن) ارزان‌تر از مدل‌های سنگین (۲۰ تا ۵۰۰ تن) هستند.
۲. نوع جرثقیل سقفی
تک پل (Single Girder) → ارزان‌تر، مناسب برای ظرفیت‌های پایین‌تر
دو پل (Double Girder) → گران‌تر، برای بارهای سنگین و دهانه‌های وسیع
آویز (Underhung) → مخصوص محیط‌هایی با فضای محدود
ضد انفجار (Explosion-proof) → هزینه بیشتر به دلیل طراحی ایمن و خاص
۳. طول دهانه (Span)
هرچه دهانه جرثقیل (فاصله بین دو ریل) بیشتر باشد، قیمت افزایش می‌یابد.
دهانه‌های زیر ۱۰ متر ارزان‌تر از مدل‌های با دهانه ۲۰ متر یا بیشتر هستند.
۴. ارتفاع بالابری (Lifting Height)
جرثقیل‌هایی که نیاز به ارتفاع بالابری زیاد دارند، قیمت بالاتری دارند.
سیستم‌های بالابری خاص (مثل دو قلاب یا بالابر مغناطیسی) هزینه را افزایش می‌دهند.
۵. نوع سیستم بالابری (Hoist Type)
وینچ سیم بکسلی → گران‌تر، مناسب برای بارهای سنگین و ارتفاع زیاد
زنجیری (Chain Hoist) → ارزان‌تر، مناسب برای بارهای سبک و محیط‌های کوچک
بالابر با اینورتر (کنترل سرعت متغیر) → گران‌تر اما ایمن‌تر و دقیق‌تر
۶. سیستم کنترل و اپراتوری
ریموت کنترل بی‌سیم → هزینه بیشتر نسبت به پاندانت کنترل
کابین اپراتور → برای جرثقیل‌های سنگین، افزایش قیمت
سیستم‌های اتوماتیک (PLC) → دقت بالا، اما هزینه بیشتر
بیشتر بدانید: جرثقیل بازویی
۷. شرایط محیطی و استانداردهای خاص
محیط‌های مرطوب، خورنده و گرد و غبار زیاد → نیاز به قطعات ضدزنگ و مقاوم، افزایش قیمت
استانداردهای ایمنی ویژه (ATEX، ضد انفجار، ضد خوردگی) → هزینه بیشتر
کار در دماهای بسیار بالا یا پایین (مثل صنایع ریخته‌گری یا سردخانه‌ها) → نیاز به تجهیزات مخصوص
۸. برند و کیفیت ساخت
برندهای اروپایی (Konecranes، Demag، ABUS) → کیفیت بالا، اما گران‌تر
برندهای چینی و ایرانی → قیمت پایین‌تر اما کیفیت متغیر
جرثقیل‌های سفارشی‌سازی‌شده → گران‌تر از مدل‌های استاندارد
۹. سیستم برق‌رسانی و تجهیزات جانبی
نوع کابل‌کشی و باس‌بار (شینه برق‌رسانی)
موتور و گیربکس‌های پرقدرت با ترمز ایمنی
سنسورها، لیمیت سوئیچ، نمایشگر دیجیتال و سیستم‌های حفاظتی
۱۰. هزینه نصب و نگهداری
محل نصب (سوله جدید یا قدیمی) → ممکن است نیاز به تقویت سازه داشته باشد.
نصب در ارتفاع زیاد → افزایش هزینه تجهیزات و نیروی متخصص
خدمات پس از فروش و گارانتی → برندهای معتبر معمولاً هزینه بیشتری دارند.
بیشتر بدانید: جرثقیل سقفی سوله
اهمیت تست و بازرسی جرثقیل سقفی
تست و بازرسی جرثقیل سقفی از جلوگیری از حوادث، افزایش ایمنی، کاهش هزینه‌های تعمیرات و افزایش طول عمر دستگاه اهمیت زیادی دارد. این تست‌ها به شناسایی مشکلات احتمالی کمک کرده و از خرابی ناگهانی سیستم جلوگیری می‌کنند.
۱. افزایش ایمنی و جلوگیری از حوادث 
بارهای سنگین اگر درست کنترل نشوند، می‌توانند باعث خسارت به تجهیزات و آسیب به نیروی انسانی شوند.
تست‌های ایمنی از وقوع سقوط بار، شکستگی سیم بکسل یا خرابی قلاب جلوگیری می‌کند.
بررسی سیستم ترمز، لیمیت سوئیچ‌ها و مکانیزم‌های حفاظتی ضروری است.
۲. اطمینان از عملکرد صحیح و کارایی بهتر
عملکرد نادرست جرثقیل باعث کاهش بهره‌وری و افزایش زمان توقف تولید می‌شود.
تست منظم، مشکلات مکانیکی و الکتریکی را قبل از ایجاد خرابی‌های بزرگ شناسایی می‌کند.
۳. کاهش هزینه‌های تعمیرات و نگهداری 
مشکلات جزئی اگر به‌موقع تشخیص داده نشوند، می‌توانند منجر به خرابی‌های پرهزینه شوند.
تست‌های پیشگیرانه باعث کاهش هزینه‌های تعمیرات اساسی و تعویض قطعات گران‌قیمت می‌شود.
۴. افزایش طول عمر جرثقیل 
انجام تست‌های منظم، باعث کاهش سایش قطعات و افزایش عمر مفید جرثقیل می‌شود.
استفاده از روغن‌کاری مناسب، تعویض به‌موقع سیم بکسل و بررسی چرخ‌ها تأثیر زیادی دارد.
۵. رعایت استانداردها و الزامات قانونی 
بسیاری از کشورها بازرسی‌های دوره‌ای جرثقیل سقفی را اجباری کرده‌اند.
تست‌ها بر اساس استانداردهای بین‌المللی (ISO، OSHA، ASME) انجام می‌شوند.
شرکت‌هایی که این تست‌ها را انجام ندهند، ممکن است جریمه شده یا دچار مشکلات قانونی شوند.
۶. چه تست‌هایی روی جرثقیل سقفی انجام می‌شود؟ 
تست بار (Load Test): بررسی تحمل جرثقیل در حداکثر ظرفیت
بررسی مکانیکی: چک کردن گیربکس، موتور، ترولی، قلاب و چرخ‌ها
بازرسی الکتریکی: کنترل سیم‌کشی، مدارهای برق و سیستم کنترل
چک کردن ایمنی: تست ترمزها، سنسورها و سوئیچ‌های محدودکننده
روغن‌کاری و روان‌سازی قطعات متحرک
بیشتر بدانید: جرثقیل بندری
سوالات متداول درباره جرثقیل سقفی
در اینجا به رایج‌ترین سوالات درباره جرثقیل سقفی، عملکرد، نصب، نگهداری و ایمنی آن پاسخ می‌دهیم.
۱. جرثقیل سقفی چیست و چه کاربردی دارد؟
جرثقیل سقفی یک سیستم بالابری است که روی ریل‌های سقفی یا ستون‌ها نصب می‌شود و برای جابجایی بارهای سنگین در محیط‌های صنعتی، انبارها، کارگاه‌ها و کارخانه‌ها استفاده می‌شود.
۲. انواع جرثقیل سقفی کدام‌اند؟
جرثقیل سقفی تک پل (Single Girder) → سبک‌تر، ارزان‌تر، مناسب برای بارهای کم
جرثقیل سقفی دو پل (Double Girder) → قوی‌تر، مناسب برای بارهای سنگین
جرثقیل آویز (Underhung Crane) → نصب روی سقف، مناسب برای فضاهای کوچک
جرثقیل ضد انفجار (Explosion-proof) → مناسب برای صنایع نفت، گاز و شیمیایی
۳. چه عواملی در انتخاب جرثقیل سقفی تأثیر دارند؟
ظرفیت بار (تن)
دهانه (عرض ریل‌ها)
ارتفاع بالابری
نوع بالابر (وینچ سیم بکسلی یا زنجیری)
شرایط محیطی (دمای بالا، گرد و غبار، رطوبت، مواد شیمیایی)
سیستم کنترل (ریموت بی‌سیم، پاندانت سیمی، کابین اپراتور)
بهتر است بدانید:جرثقیل سقفی کوچک
۴. برق مورد نیاز جرثقیل سقفی چقدر است؟
جرثقیل‌ها معمولاً از برق سه فاز ۳۸۰ ولت استفاده می‌کنند.
در برخی مدل‌ها، امکان استفاده از برق تک فاز نیز وجود دارد.
سیستم‌های برق‌رسانی شامل کابل جمع‌شونده، شینه برق (Busbar) و قرقره کابل‌کش هستند.
۵. روش‌های کنترل جرثقیل سقفی کدام‌اند؟
پاندانت کنترل (دستی سیم‌دار) → ارزان‌تر، ایمنی بالا
ریموت کنترل بی‌سیم → آزادی حرکت بیشتر، مناسب برای فضاهای وسیع
کابین اپراتور → برای جرثقیل‌های سنگین و کاربردهای خاص
سیستم‌های اتوماتیک (PLC، کنترل هوشمند) → افزایش دقت و ایمنی
۶. چگونه از ایمنی جرثقیل سقفی اطمینان حاصل کنیم؟
تست بار قبل از استفاده
بازرسی روزانه قلاب، سیم بکسل و سیستم ترمز
روغن‌کاری منظم قطعات متحرک
استفاده از لیمیت سوئیچ‌ها برای جلوگیری از برخورد و سقوط بار
آموزش کارکنان برای کار با جرثقیل
۷. دوره‌های بازرسی و تست جرثقیل سقفی چقدر است؟
بازرسی روزانه → چک کردن وضعیت ظاهری، سیم بکسل، قلاب و کنترل‌ها
بازرسی ماهانه → تست عملکرد ترمز، کابل‌های برق، موتور و سیستم برق‌رسانی
بازرسی سالانه (توسط متخصص) → تست بار، بررسی کلیه قطعات مکانیکی و الکتریکی
۸. هزینه خرید و نصب جرثقیل سقفی چقدر است؟
بستگی به ظرفیت، نوع طراحی، تجهیزات ایمنی، برند و محل نصب دارد.
جرثقیل‌های سبک (۱ تا ۵ تن) ارزان‌تر از مدل‌های سنگین (۲۰ تا ۵۰۰ تن) هستند.
هزینه ساخت و نصب ریل‌های سقفی یا سازه کمکی نیز تأثیرگذار است.
۹. عمر مفید جرثقیل سقفی چقدر است؟
معمولاً بین ۱۰ تا ۳۰ سال بسته به نوع استفاده و نگهداری
روغن‌کاری منظم، تعویض قطعات فرسوده و انجام تست‌های ایمنی باعث افزایش عمر مفید جرثقیل می‌شود.
۱۰. تفاوت بین جرثقیل سقفی و جرثقیل دروازه‌ای چیست؟
جرثقیل سقفی روی ریل‌های سقفی نصب می‌شود و برای فضاهای داخلی مناسب است.
جرثقیل دروازه‌ای (Gantry Crane) روی ریل‌های زمینی حرکت می‌کند و برای محیط‌های باز مانند بنادر، پروژه‌های ساختمانی و انبارهای روباز کاربرد دارد.
نتیجه‌گیری
جرثقیل سقفی یکی از مهم‌ترین تجهیزات جابه‌جایی بارهای سنگین است که با توجه به ظرفیت، نوع کاربری، سیستم کنترل و ایمنی باید انتخاب شود.
