جرثقیل سقفی

جرثقیل سقفی نوعی جرثقیل صنعتی است که برای جابه‌جایی و حمل بارهای سنگین در محیط‌های سربسته مانند کارخانجات، انبارها، سوله‌ها و کارگاه‌های صنعتی استفاده می‌شود.

این جرثقیل از یک پل (یا دو پل) که روی ریل‌های نصب‌شده در سقف حرکت می‌کند، تشکیل شده است و معمولاً دارای یک بالابر (وینچ) برای بلند کردن و جابه‌جایی بارها است.

انواع جرثقیل سقفی

جرثقیل سقفی تک پل: مناسب برای بارهای سبک‌تر و فضاهای کوچک.
جرثقیل سقفی دو پل: دارای ظرفیت حمل بالاتر و مناسب برای بارهای سنگین.
جرثقیل آویز: متصل به سقف و مناسب برای محیط‌هایی با محدودیت ارتفاع.
جرثقیل سقفی ضد انفجار: مناسب برای محیط‌های پرخطر مانند صنایع نفت و گاز.

مزایای جرثقیل سقفی

✔ استفاده بهینه از فضا
✔ افزایش ایمنی در حمل و نقل
✔ کاهش نیاز به نیروی انسانی
✔ امکان جابه‌جایی بارهای سنگین و حجیم با دقت بالا

بیشتر بدانید: جرثقیل سقفی 3 تن

اجزای اصلی جرثقیل سقفی را معرفی می‌کنیم:

۱. پل جرثقیل (Crane Bridge)

شامل یک یا دو تیر اصلی است که روی ریل‌های سقفی حرکت می‌کند.
در جرثقیل تک پل، یک تیر اصلی و در جرثقیل دو پل، دو تیر موازی وجود دارد.

۲. کالسکه یا ترولی (Trolley)

بخشی که روی پل جرثقیل حرکت می‌کند و شامل بالابر (وینچ) است.
حرکت آن به‌صورت طولی روی پل جرثقیل انجام می‌شود.

۳. بالابر (Hoist)

مکانیزمی برای بالا و پایین بردن بار.
شامل موتور، سیم بکسل یا زنجیر، و قلاب برای حمل بار.

۴. ریل و راهبرهای طولی (Runway Rails & End Trucks)

ریل‌های فلزی که روی سقف یا ستون‌های سوله نصب می‌شوند و حرکت افقی جرثقیل را ممکن می‌سازند.

۵. سیستم برق‌رسانی (Power Supply System)

شامل کابل‌های برق، باس‌بار (شینه برقی) و قرقره‌های انتقال برق.
برق موردنیاز برای حرکت جرثقیل، بالابر و سایر بخش‌ها را تأمین می‌کند.

۶. تابلو کنترل و سیستم فرمان

شامل ریموت کنترل بی‌سیم یا پاندانت کنترل سیمی برای هدایت جرثقیل.
برخی جرثقیل‌ها دارای کنترل اتوماتیک و PLC برای افزایش دقت هستند.

۷. تجهیزات ایمنی

محدودکننده بار (Load Limiter): جلوگیری از بلند کردن بار بیش از حد مجاز.
سوئیچ‌های محدودکننده حرکت (Limit Switches): متوقف کردن حرکت در انتهای مسیر.
سیستم‌های اضطراری (Emergency Stop): برای توقف سریع در مواقع خطر.

این اجزا به‌طور هماهنگ کار می‌کنند تا جرثقیل سقفی بتواند بارهای سنگین را با ایمنی، دقت و کارایی بالا جابه‌جا کند.

بیشتر بدانید: جرثقیل 5 تن سقفی

مهم‌ترین کاربردهای جرثقیل سقفی

۱. صنایع فلزی و فولاد

🔹 حمل و جابه‌جایی شمش‌های فولادی، ورق‌های فلزی و کویل‌ها
🔹 تخلیه و بارگیری مواد اولیه در کارخانه‌های نورد و ذوب آهن
🔹 استفاده در ریخته‌گری‌ها و کارگاه‌های جوشکاری سنگین

۲. صنایع خودروسازی

🚗 جابه‌جایی قطعات بزرگ مانند شاسی، موتور و بدنه خودرو
🚗 استفاده در خطوط مونتاژ کارخانه‌های خودروسازی
🚗 نصب و تنظیم قطعات صنعتی با دقت بالا

۳. صنایع نفت، گاز و پتروشیمی

🛢 حمل لوله‌های بزرگ، تجهیزات پالایشگاهی و مخازن سنگین
🛢 استفاده در پایانه‌های بارگیری و انبارهای مواد شیمیایی
🛢 جابه‌جایی ماشین‌آلات در تعمیرگاه‌های پالایشگاه

۴. انبارها و مراکز لجستیکی

📦 جابه‌جایی پالت‌ها و بسته‌های سنگین
📦 تخلیه و بارگیری کانتینرها در انبارهای بزرگ
📦 استفاده در سیستم‌های انبارداری مدرن و هوشمند

۵. صنایع دریایی و کشتی‌سازی

⚓ بلند کردن و نصب موتورهای سنگین و قطعات کشتی
⚓ جابه‌جایی کانتینرها و بارهای حجیم در بنادر
⚓ استفاده در تعمیرات و ساخت اسکله‌ها و شناورها

بیشتر بدانید: جرثقیل سقفی 2 تن

۶. نیروگاه‌ها و صنایع تولید انرژی

⚡ حمل و نصب توربین‌ها، ژنراتورها و تجهیزات سنگین نیروگاهی
⚡ استفاده در نیروگاه‌های حرارتی، آبی و بادی
⚡ جابه‌جایی قطعات در پست‌های برق و ایستگاه‌های تولید نیرو

۷. صنایع هوافضا

✈ جابه‌جایی بدنه هواپیما، بال‌ها و موتورهای بزرگ
✈ مونتاژ و نصب قطعات سنگین و حساس در کارخانجات هوافضا
✈ کاربرد در تعمیرگاه‌های هواپیمایی و هلیکوپتری

۸. معادن و صنایع سنگین

⛏ بلند کردن و جابه‌جایی ماشین‌آلات حفاری و تجهیزات معدنی
⛏ تخلیه و انتقال مواد خام مانند زغال‌سنگ، سنگ‌آهن و مس
⛏ استفاده در کارخانه‌های فرآوری مواد معدنی

۹. صنایع سیمان و مصالح ساختمانی

🏗 جابه‌جایی کیسه‌های سیمان، بتن و تیرهای بتنی پیش‌ساخته
🏗 انتقال دستگاه‌های سنگین مانند آسیاب‌ها و مخلوط‌کن‌ها
🏗 استفاده در کارخانه‌های تولید کاشی، سرامیک و بلوک‌های سیمانی

بهتر است بدانید: ساخت جرثقیل سقفی

پارامترهای انتخاب جرثقیل سقفی

انتخاب جرثقیل سقفی نیازمند بررسی پارامترهای مختلفی است تا متناسب با نیازهای صنعتی و شرایط محیطی باشد. در ادامه، مهم‌ترین فاکتورها برای انتخاب جرثقیل سقفی را بررسی می‌کنیم:

۱. ظرفیت بار (Load Capacity)

🔹 حداکثر وزنی که جرثقیل باید جابه‌جا کند، معمولاً بر حسب تن (Ton) تعیین می‌شود.
🔹 برای ایمنی بیشتر، بهتر است ظرفیت جرثقیل کمی بیشتر از حداکثر وزن بار موردنظر انتخاب شود.

۲. نوع جرثقیل سقفی

🔹جرثقیل سقفی تک پل (Single Girder): مناسب برای بارهای سبک تا متوسط (۱ تا ۲۰ تن)
🔹 دو پل (Double Girder): برای بارهای سنگین‌تر و دهانه‌های بزرگ‌تر (۱۰ تا ۵۰۰ تن)
🔹 آویز (Underhung Crane): در فضاهای محدود که امکان نصب ریل روی ستون‌ها نیست
🔹 ضد انفجار (Explosion-proof Crane): مناسب برای صنایع نفت، گاز و محیط‌های پرخطر

۳. طول دهانه (Span Length)

🔹 فاصله بین دو ریل که جرثقیل روی آن حرکت می‌کند.
🔹 بر اساس ابعاد سوله یا کارگاه باید دهانه جرثقیل (Span) را محاسبه کرد.

۴. ارتفاع بالابری (Lifting Height)

🔹 بیشترین ارتفاعی که جرثقیل باید بار را بلند کند.
🔹 باید متناسب با ارتفاع سقف و تجهیزات موجود در محیط باشد.

۵. سرعت عملکرد

🔹 سرعت بالابری (Hoisting Speed): تعیین می‌کند که بار با چه سرعتی بالا و پایین برود.
🔹 سرعت حرکت ترولی (Trolley Speed): سرعت جابه‌جایی ترولی روی پل جرثقیل.
🔹 سرعت حرکت طولی (Crane Travel Speed): سرعت حرکت جرثقیل روی ریل‌های سقفی.
🔹 برای بارهای حساس، مدل‌هایی با سرعت متغیر و اینورتر (VFD) پیشنهاد می‌شود.

۶. شرایط محیطی و نوع کاربری

🔹 محیط صنعتی دارای گرد و غبار، رطوبت، دمای بالا یا مواد شیمیایی خورنده است؟
🔹 برای محیط‌های خاص باید از جرثقیل‌های ضدزنگ، ضدانفجار و مقاوم در برابر شرایط سخت استفاده کرد.

۷. سیستم کنترل و اپراتوری

🔹 ریموت کنترل بی‌سیم: آزادی عمل بیشتر و افزایش ایمنی.
🔹 پاندانت کنترل سیمی: ارزان‌تر و مناسب برای محیط‌های ایمن‌تر.
🔹 کابین اپراتور: برای جرثقیل‌های سنگین و کار در ارتفاعات بالا.

۸. سیستم برق‌رسانی (Power Supply System)

🔹 از کابل جمع‌کن، باس‌بار (شینه برقی) یا قرقره‌های کابلی برای تأمین برق استفاده می‌شود.
🔹 باید متناسب با طول مسیر حرکت و توان مصرفی جرثقیل انتخاب شود.

بیشتر بدانید: جرثقیل سقفی در اصفهان

۹. استانداردها و الزامات ایمنی

🔹 داشتن تجهیزات ایمنی مانند:
✅ لیمیت سوئیچ (Limit Switch) برای جلوگیری از برخورد به انتهای مسیر
✅ سیستم ترمز اضطراری
✅ حسگر بار بیش از حد (Overload Sensor)
✅ محدودکننده گشتاور برای کنترل قدرت موتور

۱۰. هزینه و خدمات پس از فروش

🔹 هزینه خرید، نصب و نگهداری جرثقیل بررسی شود.
🔹 برندهای معتبر دارای گارانتی، خدمات پس از فروش و قطعات یدکی در دسترس باشند.

محیط نصب جرثقیل سقفی

محیط نصب جرثقیل سقفی یکی از عوامل مهم در انتخاب و طراحی آن است، زیرا شرایط محیطی می‌تواند بر عملکرد، ایمنی و عمر مفید جرثقیل تأثیر بگذارد. در ادامه، فاکتورهای کلیدی محیط نصب جرثقیل سقفی را بررسی می‌کنیم:

۱. فضای فیزیکی و ابعاد سوله

🔹 ارتفاع سقف: باید متناسب با ارتفاع بالابری جرثقیل باشد.
🔹 طول و عرض دهانه: بر اساس آن نوع جرثقیل (تک پل یا دو پل) مشخص می‌شود.
🔹 وجود موانع: مثل ستون‌ها، لوله‌کشی، کابل‌ها و سیستم تهویه که باید در طراحی لحاظ شوند.

۲. نوع سازه نگهدارنده

🔹 آیا سوله دارای تیرها و ستون‌های مقاوم برای نصب ریل‌های جرثقیل است؟
🔹 اگر سوله قابلیت نصب جرثقیل را ندارد، باید ستون‌های مستقل یا سازه کمکی اضافه شود.
🔹 در برخی موارد، جرثقیل آویز انتخاب بهتری است، زیرا به سقف متصل می‌شود.

۳. شرایط محیطی (دما، رطوبت و گرد و غبار)

🔹 دما: در محیط‌های خیلی گرم یا سرد (مثل ریخته‌گری یا سردخانه‌ها) باید از موتورهای مقاوم در برابر دما استفاده شود.
🔹 رطوبت و خوردگی: در مناطق مرطوب یا دارای مواد شیمیایی، باید از رنگ‌های ضدزنگ، فولاد گالوانیزه و تجهیزات ضد خوردگی استفاده کرد.
🔹 گرد و غبار: در کارخانه‌های سیمان، معادن و صنایع فولاد باید از محفظه‌های محافظ برای قطعات الکتریکی و مکانیکی استفاده شود.

بیشتر بدانید: فروش جرثقیل سقفی

۴. محیط‌های خطرناک و انفجاری

🔹 در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و معادن، احتمال گازهای قابل اشتعال یا مواد منفجره وجود دارد.
🔹 در این موارد، باید از جرثقیل ضد انفجار (Explosion-proof Crane) با موتور و قطعات الکتریکی مخصوص استفاده شود.

۵. نوع کاربری و میزان استفاده

🔹 کار سبک: مثل انبارها و کارگاه‌های کوچک → جرثقیل تک پل با ظرفیت پایین
🔹 کار سنگین و پیوسته: مثل صنایع فولاد، پتروشیمی، کشتی‌سازی → جرثقیل دو پل با موتورهای پرقدرت و سیستم کنترل پیشرفته
🔹 کاربردهای خاص: مثل صنایع هوایی یا هسته‌ای → نیاز به طراحی سفارشی و تجهیزات دقیق‌تر

۶. مسیر حرکت جرثقیل

🔹 آیا جرثقیل فقط در یک خط مستقیم حرکت می‌کند یا نیاز به چندین ایستگاه کاری دارد؟
🔹 اگر نیاز به انعطاف بیشتر باشد، می‌توان از سیستم‌های مونوریل یا ترکیب چندین جرثقیل استفاده کرد.

۷. سیستم تأمین برق

🔹 در فضاهای طولانی، استفاده از باس‌بار (شینه برقی) برای انتقال برق پیشنهاد می‌شود.
🔹 در مسیرهای کوتاه‌تر، کابل‌های جمع‌شونده یا قرقره‌های کابل‌کش مناسب‌تر هستند.
🔹 در محیط‌های مرطوب و خورنده، باید عایق‌بندی مناسب برای سیستم برق‌رسانی در نظر گرفته شود.

بیشتر بدانید: جرثقیل سقفی دو سرعته

نحوه عملکرد جرثقیل سقفی

جرثقیل سقفی با استفاده از ریل‌های سقفی، بالابر (وینچ) و سیستم کنترلی بارهای سنگین را جابه‌جا می‌کند. عملکرد این سیستم شامل حرکت در سه جهت اصلی است:

1️⃣ حرکت عمودی (بالا و پایین) → توسط بالابر (Hoist)
2️⃣ حرکت افقی (چپ و راست) → توسط ترولی (Trolley)
3️⃣ حرکت طولی (جلو و عقب) → توسط پل جرثقیل (Bridge Crane)

اجزای اصلی و نحوه‌ی کار آن‌ها

🔹 ۱. بالابر (Hoist) – حرکت عمودی
✅ شامل موتور، گیربکس، سیم بکسل یا زنجیر و قلاب است.
✅ موتور بالابر باعث چرخش درام و جمع یا باز شدن سیم بکسل می‌شود.
✅ این حرکت، بار را بالا یا پایین می‌برد.

🔹 ۲. ترولی (Trolley) – حرکت افقی روی پل
✅ روی ریل‌های پل جرثقیل حرکت می‌کند.
✅ ترولی شامل موتور، چرخ‌ها و مکانیزم هدایت است.
✅ باعث جابه‌جایی بار به چپ و راست روی پل می‌شود.

🔹 ۳. پل جرثقیل (Bridge Crane) – حرکت طولی روی ریل‌ها
✅ جرثقیل روی ریل‌های سقفی نصب شده روی ستون‌ها حرکت می‌کند.
✅ این حرکت به کمک موتور و چرخ‌های راهبر (End Trucks) انجام می‌شود.
✅ پل جرثقیل همراه با بار و ترولی، در طول سالن جلو و عقب حرکت می‌کند.

🔹 ۴. سیستم کنترل
✅ می‌تواند دستی (ریموت کنترل بی‌سیم یا پاندانت کنترل سیمی) باشد.
✅ در برخی مدل‌ها، سیستم اتوماتیک و PLC برای کنترل دقیق‌تر به کار می‌رود.

🔹 ۵. سیستم برق‌رسانی
✅ از کابل‌های جمع‌شونده، باس‌بار (شینه برقی) یا قرقره‌های کابل‌کش برای تأمین برق استفاده می‌شود.
✅ برق لازم برای موتورها و کنترل‌کننده‌ها را فراهم می‌کند.

مراحل عملکرد جرثقیل سقفی در جابه‌جایی بار

🟢 ۱. قلاب در موقعیت مناسب قرار می‌گیرد.
🟢 ۲. بار به‌طور ایمن با قلاب متصل و قفل می‌شود.
🟢 ۳. بالابر بار را به آرامی بلند می‌کند.
🟢 ۴. ترولی بار را روی پل جابه‌جا می‌کند.
🟢 ۵. پل جرثقیل بار را به محل جدید منتقل می‌کند.
🟢 ۶. بار به‌آرامی پایین آورده و تخلیه می‌شود.

ویژگی‌های مهم در عملکرد جرثقیل سقفی

✔ ایمنی بالا: دارای سیستم ترمز، لیمیت سوئیچ، حسگر بار و توقف اضطراری.
✔ دقت در جابه‌جایی بار: استفاده از کنترل‌های دقیق و سرعت متغیر.
✔ کاهش نیروی انسانی: جابه‌جایی آسان بارهای سنگین.
✔ افزایش بهره‌وری: جابه‌جایی سریع‌تر و کارآمدتر در محیط‌های صنعتی.

بیشتر بدانید: جرثقیل سقفی تک پل آویز

عوامل مؤثر بر قیمت جرثقیل سقفی

قیمت جرثقیل سقفی به عوامل متعددی بستگی دارد که شامل ظرفیت، نوع طراحی، تجهیزات جانبی و شرایط نصب می‌شود. در ادامه، مهم‌ترین فاکتورهای تأثیرگذار را بررسی می‌کنیم: